آینده، ایرالکو، اراکی ها / … و باز ما می مانیم و معضل زیست محیطی ایرالکو!!
به نام آنکه ذات پاکش زوال ناپذیر است
احداث یک کارخانه در هر شهری به دلیل ایجاد اشتغال همیشه با خوشحالی شهروندان همراه است، چرا که یک صنعت می تواند آغازی برای رفاه و پیشرفت آن شهر باشدو اما گاهی تصور آن هم مشکل است که روزی از راه برسد که مردم با شنیدن نام کارخانه ای به جای تصورات زیبابی پیشین، یک سمبل آلایندگی و مامن بیماری برای فرزندان خود و حتی کارکنان آن صنعت در ذهن خود بپرورانند…
بلی! در این روزها با شنیدن نام کارخانه ایرالکو (آلومینیوم) اولین چیزی که به ذهن یک اراکی خطور می کند یک صنعت آلوده است….
و این جمله که با آلودگی ایرالکو چه کنیم…؟؟؟؟
در سال ۱۳۵۱ کارخانه ی آلومینیوم بنا نهاده شد و در تاریخ ۲۳/۲/۵۱ به عنوان اولین صنعت بزرگی که بدون ارزیابی زیست محیطی مستقر گردید بود مورد بهره برداری قرار گرفت و به عبارتی در دومین ماه از فصل زیبای بهار اراکی ها و هر موجودی که در این شهر نفس می کشید کم کم با هوای سالم خداحافظی کردند. این کارخانه از زمان شروع بهره برداری بدون کسب هیچ استانداراد زیست محیطی فعالیت خود را آغاز نمود. تا اینکه بالاخره کاسه ی صبر مسئولان حفاظت محیط زیست لبریز شد و در سال ۱۳۷۲ اولین شکایت علیه ایرالکو توسط این سازمان شکل گرفت. بعد از آن و پس از کشمکش ها مصوبه ای در تاریخ ۳۱/۱/۸۱ توسط هیئت دولت مبنی بر جمع آوری خطوط قدیمی تولید آلومینیوم و راه اندازی خط جدید منطبق بر استانداردهای ملی ظرف ۹۹۹ روز ( که با گذشت بیش از ۲۲۰۰ روز از اتمام آن ۹۹۹ روز اجرایی نشد!!) تصویب شد. پس از آن در سال ۱۳۸۵ طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک به تصویب هیآت وزیران رسید که ماده ۶ آن بیان می دارد وزارت صنایع و معادن مکلف است تا پایان خرداد ماه سال۱۳۸۷ نسبت به اتمام فازهای ۲ و۳ موضوع طرح جایگزینی خطوط احیای کارخانه ی آلومینیوم سازی اراک اقدام نماید و بعد از آن هم جلسه استانی در تاریخ ۳/۶/۸۷ هیات دولت که راه اندازی خطوط تولید جدید را تنها در قبال خارج نمودن خطوط قدیمی آن هم با رعایت ضوابط سازمان محیط زیست مجاز می دانست… و بسیاری مصوبات کاغذی دیگر!!
حتما الان این سوال در ذهنتان نقش بسته که با وجود بالا رفتن تمام این مصوبه ها از پله های قانون چرا هنوز به نتیجه معقولی دست نیافته ایم و باز هم می گوییم با آلودگی ایرالکو چه کنیم….؟؟؟
واقعا چه کسی است این حامی قدرتمند که واحد های آلاینده ایرالکو را هم چنان پا بر جا نگه داشته…..؟؟؟
گذشته از تمامی این مصوبات، هنوز هم نه تنها فاز قدیم آن در هر روز ۵/۲ میلیون متر مکعب انواع گاز های آلاینده را وارد هوا می کند (که چند برابر حد مجاز است!!!) بلکه فاز جدید آن نیز هنوز نتوانسته استاندارد های زیست محیطی را کسب کند!! با این همه مدیران ایرالکو پس از پیگیری های به حق محیط زیست، ادعای ایجاد اخلال در روند تولید کارخانه و منافع اقتصادی خود را نموده و از مدیرکل محیط زیست شکایت کردند و این در حالی است که طبق بند ج ماده ۱۰۴ و ۱۳۴ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران کلیه واحد های صنعتی و تولیدی می بایست مسائل زیست محیطی را به عنوان یکی از مسائل اقتصادی خود تلقی نمایند و هزینه های مربوط به حفظ محیط زیست را جزء هزینه های داخلی خود بدانند!! آیا براستی مدیران ایرالکو نمی دانند اقدامات آنها چه تاثیری بر کودکان، سالمندان و بانوان اراکی می گذارد؟!! آیا سلامت کارگران کارخانه و مردم اراک برای آنها ارزشی ندارد؟؟؟ مگر نه اینکه اگر کارکنان زحمتکش نباشند ایرالکویی وجود نخواهد داشت تا مدیران بر سود میلیاردی کارخانه ببالند و خود را خدمتگزار معرفی کنند!!! پس احترام به حقوق شهروندی و شان و منزلت انسانی کجا می رود ؟؟؟
در پرتو تمامی این آگاهی ها و هم چنین سنجش های مداومی که بوسیله اداره کل محیط زیست به عنوان معتمد دستگاه قضا در اثبات آلایندگی ایرالکو انجام شد و پیگیری های قضایی دادستان اراک برای اجرای حکم تعطیلی فاز قدیمی آلاینده کارخانه، متاسفانه هنوز اقدامی در جهت کاهش آلدگی این صنعت انجام نشده و با تاسف باز هم باید بگوییم با آلودگی ایرالکو چه کنیم ؟؟؟
حقیقتا پشتوانه قانونی برای اجرای یک حکم چه ادله ای است ؟؟ سنجش های مداوم اداره کل محیط زیست؟؟ اصول ۲۲ و۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؟؟؟ یا مواد۲ و۱۴ و ۱۵ و ۱۶ قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ؟؟؟ یا از همه مهم تر فعالیت های ایرالکو که بر شبکه سلامت مردم مستقر شده که تارهای آن یک به یک در حال پاره شدن است؟ براستی مدیران و مسولان ایرالکو پس از دو دهه جدل های قضایی هنوز به آن باور نرسیده اند که تفکر و اقدام هر یک از ما بر زندگی انسانی که فلسفه آفرینش بر پایه سلامت و تکامل اوست تاثیر می گذارد و آیندگان (چه بسا فرزندان خودشان ) از این فعالیت ها صدمه بینند!! آیا با دیدن خورشید هنوز جایی برای انکار روز است؟! از طرفی نادیده انگاشتن و یا انکار جایگاه اجتماعی کارگران تلاشگر این صنعت آیا نگاهی ابزار محور و غیر اسلامی بر تولید اقتصادی یک صنعت نیست؟! به زاستی نباید بین تولید اقتصادی یک صنعت در کشور اسلامی با تولیدات کارخانجات کشورهای با سیستم سرمایه داری تفاوتی وجود داشته باشد؟! آری! آنهایی که هر روز از کنارشان عبور می کنند هموطنانشان هستند که در برابر هزینه های کمر شکن و بیماری صعب العلاج خود یا نزدیکانشان ذره ذره جان می سپارند و صدای گریه شان را کسی نمی شنود…
و در پایان کاش به خاطر داشته باشیم که زمان برای جبران بسیار کوتاه است و روزی خواهد رسید که در محضر عدل الهی باید پاسخگو باشیم…
مهندس عارفه عباسی فرد-عضو داوطلب و مسئول کارگروه آموزش سازمان مردم نهاد کیمیای سبز
با حرکت از میدان امام خمینی به سمت مرکز شهر و در حاشیه سمت راست بلوار ورودی اراک، ردیفی سرسبز از درختان تصویری زیبا از شهر را در ذهن مسافران عبوری تداعی می نماید، جلوه ای متفاوت و متضاد از یکی از ۸ شهر آلوده کشور!! خوب که بنگری در پشت آن ردیف درختان، دودکش بلندی را می بینی! که دم سنگین آن نفس مردم اراک را به شماره انداخته! آری معضل زیست محیطی کارخانه ایرالکو! مشکلی که سالیان سال بوده است و انگار برای همیشه نیز باید بماند! معضلی که مدیران و نمایندگان فراوانی آمدند و شعار و قول حل آن را دادند و رفتند!! و باز ما ماندیم و معضل زیست محیطی ایرالکو!
اگر به بیش از دو دهه کشمکش این معضل بنگریم، از سال ۱۳۷۲ که اداره کل محیط زیست استان پس از مدتها چشم پوشی از این حجم آلودگی راضی به انجام وظیفه قانونی خود و شکایت از ایرالکو شد تا طرح چندین باره آن در هیئتهای مختلف وزیران و شعارهای انتخاباتی وکیلان ادوار مختلف مجلس که نتیجه آن کلی مصوبه و اخطاریه کاغذی بود، همه آمدند و رفتند! و دوباره ما ماندیم و معضل زیست محیطی ایرالکو!
از مصوبه مورخ ٣١/۱/٨١ هیئت دولت مبنی بر جمع آوری خطوط قدیمی تولید آلومینیوم و راه اندازی خط جدید منطبق بر استانداردهای ملی ظرف ٩٩٩ روز(که با گذشت بیش از ۲۲۰۰ روز از اتمام آن ۹۹۹ روز، هنوز اجرایی نشده؟!) تا تبصره ۱ ماده ۶ طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک و جلسه استانی مورخ ۳/۶/۸۷ هیات دولت که راه اندازی خطوط تولید جدید را تنها در قبال خارج نمودن خطوط قدیمی آن هم با رعایت ضوابط سازمان محیط زیست مجاز می دانست!! همه آمدند و رفتند و دوباره ما ماندیم معضل زیست محیطی ایرالکو!!
از پیگیری استاندار جدید و مدیرکل محیط زیست جدید و دادستان جدید که این بار خطوط ۳ و۴ فاز قدیم را تا مرز تعطیلی بردند! اما سیاست ورزی مدیران این کارخانه و قرار دادن کارگران زحمتکش و دردمند ایرالکو که خود اولین قربانی این آلودگی هستند در مقابل اجرای حکم تعطیلی، باز حکم را متوقف نمود و ما ماندیم و معضل زیست محیطی ایرالکو!! اما موضوع به همین جا ختم نشد!! و مدیران آلومینیوم جسارت را به جایی رساندند که بر خلاف مسیر قضایی حاکم بر پرونده و با ارائه شکایت علیه مدیران پیگیر سلامت مردم شهر اراک با ادعای ایجاد اخلال در روند تولید کارخانه! و منافع اقتصادی خود! جای شاکی و متشاکی را عوض نمودند و ضمن تبلیغات دروغین عدم آلودگی خود!! در تابلوهای تبلیغاتی شهری، بازی جدیدی را شروع نمودند و باز ما ماندیم و معضل زیست محیطی ایرالکو!!
ولی متاسفانه این نیز تمام ماجرا نبود! بلکه پیگیری های قضائی انجام شده توسط دادستان اراک و مدیرکل محیط زیست استان برای اجرای حکم تعطیلی فاز آلاینده کارخانه بر خلاف ماده ۱۱ قانون اصلاح، بهسازی و حفاظت محیط زیست که اذعان به برخورد قاطع با آلایندگان و مخربین محیط زیست دارد و اعلام می دارد که پس از برخورد قضایی با صنایع متخلف در صورتیکه اشخاص ذینفع نسبت به اخطار یا دستور سازمان معترض باشند می توانند به دادگاه عمومی محل و نه دیوان عدالت اداری!! شکایت نمایند و دادگاه موظف است فورا و خارج از نوبت به موضوع رسیدگی کند و در صورتیکه اعتراض را وارد تشخیص دهد رای به ابطال اخطار یا رفع ممانعت خواهد داد و در غیر اینصورت رای دادگاه قطعی است. متاسفانه به رغم اثبات آلایندگی ایرالکو توسط محیط زیست در کمال ناباوری و بهت همگان دیوان عدالت اداری بر خلاف ماده ۱۱، اجرای حکم را متوقف نمود و ماههاست که پرونده در بایگانی آن نهاد محترم معطل مانده است تا دوباره از بیت المال هزینه گردد و تعدادی از کارشناسان رسمی دادگستری بیایند و پس از کلی کار کارشناسی اعلام دارند که ماست سفید است و آلودگی آلومینیوم بیش از حد استاندارد!! اقدامی تلخ که سوالات فراوانی را در ذهن مردم شهر اراک ایجاد می نماید؟ آیا سنجش های مداوم انجام شده توسط اداره کل محیط زیست به عنوان معتمد دستگاه قضا و اثبات آلایندگی ایرالکو و همچنین اقدامات و پیگیری های انجام شده پیشین توسط دادستان برای اجرای حکم کافی نبود؟
آیا اصول ۲۲ و۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی و مواد ٩، ١١ و ١٢ قانون حفاظت محیط زیست، مطالعات علمی انجام شده و اقدامات قضائی دادستان اراک برای برخورد با آلودگی این صنعت کاغی نبود؟ آیا اصول ۲۲ و۵۰ قانون اساسی و مواد ٩، ١١ و ١٢ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و همچنین مواد ٢، ١۴، ١۵ و ١۶ قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا پشتوانه قانونی کافی برای برخورد قضائی لازم توسط دیوان نبود؟ آری مطمئنا کافی نبوده! چراکه هنوز ما مانده ایم و معضل زیست محیطی ایرالکو!! اما از همه اینها که بگذریم، این بار روی صحبت ما با وجدان بیدار مدیران ایرالکوست! آری وجدان انشاالله بیدار مدیران ایرالکو! مدیرانی که مطمئنا با هدف رشد و توسعه اقتصادی کشور پا در عرصه فعالیت های اقتصادی گذاشته اند. سوال ما این است که آیا تا به حال به آلایندگی صنعت خود فکر کرده اید؟ و اصلا به نظر شما ایرالکو ذره ای آلایندگی دارد؟! یا بنا به صحبت های پیشین، شما قربانی بازی های سیاسی هستید؟ آیا مدیران، مسئولین، نشریات، NGO ها و مردم! همه و همه به علت سیاسی کاری ها و یا از روی بیکاری؟! نزدیک به ۲ دهه پیگیر معضل زیست محیطی صنعت شما هستند؟ آیا تا به حال به سلامت کارگرانی که خود را نگران وضعیت اشتغال آنها می دانید فکر کرده اید؟ آیا امکان بازنشستگی پیش از موعد کارگرانی که سالها سلامت و آینده خود را فدای منافع اقتصادی آن کارخانه نمودند وجود ندارد؟ که هر روز با بهانه اخراج (به دلیل تعطیلی به حق خطوط آلاینده) آنها را وسیله تحمیل هزینه های اجتماعی و امنیتی به کشوری می نماید که شهدای فراوانی از همین صنعت ایرالکو جان خود را فدای آرمانهای والای این مملکت نمودند؟ آیا تا به حال به سلامت نیم میلیون شهروند اراکی اندیشیده اید؟ آیا تاکنون سری به بیمارستانهای شهر اراک زده اید و از بیماران سرطانی عیادت کرده اید؟ آیا می دانید یارانه ارائه شده توسط دولت جهت درمان بیماران سرطانی اراک در کنار هزینه های اجتماعی و روانی که بر خانواده های این بیماران در طول دهه های گذشته تحمیل شده چندین برابر حقوق و مزایای بازنشستگی پیش از موعد کارگران ایرالکوست و اصلا قابل مقایسه با درآمدهای این صنعت نیست؟ آیا تا به حال به چشمان اشکبار یک کودک سرطانی نگریسته اید؟ آیا تا به حال اندیشیده اید که نه همه این بیماران، بلکه تنها یکی و فقط یکی از این بیماران تحت تاثیر آلایندگی کارخانه شما از دنیا بروند چگونه در محضر عدل الهی پاسخگو خواهید بود؟
آیا تا به حال به نقش اجتماعی خود در مقابل مردم شهر اراک فکر کرده اید؟ به راستی بعد از ۲ دهه درگیری و مقاومت، این روند تا کی قرار است ادامه یابد؟ ۱۰ سال دیگر؟ ۲۰ سال دیگر؟ و یا شاید این بازی باید همچنان ادامه یابد؟ براستی اگر امروز این معضل حل شود هزینه های آن از فردا کمتر نیست؟ چه کسی غیر از خود شما به عنوان مدیران ارشد یک شرکت خصوصی می تواند این مشکل را حل نماید؟ و سوالهای فراوان دیگری که می دانم پاسخ آنها را هیچگاه نخواهم دانست!! مگر در محضر عدل الهی!! که مطمئنا شما بهتر از من می دانید که آن روز پاسخ های ما سودی به حال ما ندارد و عملکردهای ما معیار قضاوت است. باشد که همگی در محضر عدل الهی سر بلند و روسفید باشیم. انشاالله.
Loading ...