خاموشی چراغ فرهنگ، هنر و ادبیات در بی رونقی پژوهش

به گزارش مرکزی دیلی و به نقل ازخبرنگار مهر، غلامعلی ولاشجردی فراهانی بعد از تحصیلات مقدماتی در زادگاهش اراک و پس از اتمام تحصیلات تکمیلی در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک، با علاقه ای که به ادبیات معاصر داشت به این حوزه وارد شد.

فعالیتهای ادبی این نویسنده و پژوهشگر برتر تنها در سروده هایش ختم نشد و حوزه جامعه شناسی – تاریخ و ادبیات زادگاهش او را به دنبال خود به سوی پژوهش های عمیق اجتماعی کشاند. بعد از انتشار کتاب موفق ” نام های ماندگار” که ثبت تحلیلی زندگی نامه ۳۳۰ تن از مشاهیر ادب، سیاست، دین ، دانش و هنر بود این بار به بررسی فرهنگ فولکور مردم منطقه پرداخت.

” فرهنگ عامه مردم اراک” در سال ۸۶ اثر مخطوط ولاشجردی فراهانی بود که در محافل ادبی از آن به یک پژوهش علمی یاد شد. ” شناخت فرهنگ عمومی شهر اراک” نیز کاری میدانی بود که در سال ۱۳۸۷ با ارائه راهکار ها و راهبرداهای فرهنگی در دستور کاربرنامه ریزان استان مرکزی قرار گرفت.

نویسنده کتاب ” انار تلخ” که مجموعه داستانهای کوتاه را در برمی گیرد این قصه ها را به نوعی برای بازخوانی رفتارهای دهه های ۴۰ تا ۵۰ به رشته تحریر درآورد.

آثار و مقالات بسیاری چون “سهم اراک در کسب افتخارات ملی” ، ” خیزشی نو در مطبوعات” ، “زبان فارسی میراث مشترک” و…از ولاشجردی فراهانی در مجلات فرهنگی و کشوری انتشار یافته است. به طوری که با چاپ هشت کتاب، هفت پژوهش، سه ویرایش و هفت مقاله علمی در فاصله سالهای ۸۰ تا ۹۲ موفق به کسب سه دوره پژوهشگر برتر در سالهای ۸۰، ۸۴ و ۸۸ شد.

نویسنده و پژوهشگر برتر استانی که بخشی از اوقات خود را در دانشگاههای آزاد اسلامی و پیام نور با تدریس به دانشجویان سپری کرده ضمن تشریح دلایل خود برای عدم حضورش در هفته پژوهش خبرنگار مهر می گوید: دومین سالی است که مسئولیت ستاد هفته پژوهش به دانشگاه آزاد اسلامی اراک واگذار شده است و به علت کم کاریهای سال گذشته ترجیح دادم امسال اثری از اینجانب به دبیرخانه ستاد ارسال نشود.

نهادینه کردن فرهنگ پژوهش باید در دستور کار قرار گیرد

وی با بیان اینکه در سال گذشته ۱۲ اثر شامل پژوهش ها و کتابها به ستاد هفته پژوهش استان فرستاده شد ادامه داد: وقتی این اثرها به اینجانب عودت داده شد مشخص بود به آن ها حتی نیم نگاهی هم نشده است چه برسد به داوری. ضمن اینکه در سال گذشته حتی یک دعوت نامه برای برخی پژوهشگران از جمله اینجانب برای شرکت در مراسم روز پژوهش ارسال نشد.

ولاشجردی فراهانی با تاکید بر اینکه امروز نه پژوهشگران از کاوش های علمی باز ایستاده اند و نه کشورمان بی نیاز از توجه به پژوهش شده است، خاطرنشان کرد: حقیقتی که تاثیر این مقوله بیش از هر زمان در سرنوشت کشورمان دارد و نهادینه کردن فرهنگ پژوهش که از سال ها پیش گام های اول آن برداشته شده است باید در دستور کار قرار گیرد. هدفی که تشکیل نمایشگاه های پژوهشی، ایجاد کمیته های درهای باز، فن بازار و غیره دقیقا در راستای آن ساماندهی شده است که نیل به این اهداف در عملکرد ستاد مذکور مورد غفلت قرار گرفته است.

پژوهش ها در چند سال گذشته هدفمند نبوده و روابط بر پژوهش حاکم بود

وی در بخش دیگری از سخنان خود برخی از کاستیها در چند سال گذشته را ناشی از اعتبارات دانست و ادامه داد: در چند سال گذشته یا سهم اعتبارات در حوزه پژوهش داده نمی شد و یا اعتبارات به صورت نادرست توزیع می شد. به طور مثال اگر باید در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، ادبی و هنری و… اعتبارات به یک میزان توزیع می شد این اعتبار تنها به یک حوزه تعلق می گرفت و صرف آن پژوهش خاص شده و دیگر حوزه ها فراموش می شدند.

این پژوهشگر برتر استانی برخی از این عقب ماندگی ها را ناشی از هدفمند نبودن پژوهش ها دانست و گفت: همچنین پژوهش ها در چند سال گذشته هدفمند نبوده و روابط بر پژوهش حاکم بود.

ولاشجردی عدم توجه با نیازهای مردم در پژوهش های صورت گرفته را از دیگر مشکلات پژوهش عنوان کرد و گفت: باید در پژوهش های صورت گرفته به نیازهای مردم توجه می شد و بر این مبنا پژوهش صورت می گرفت که متاسفانه حوزه فرهنگ و هنر و ادبیات استان مرکزی از این منظر بیشترین آسیب را دیده است.

وی با اشاره به اینکه نگاه عادلانه پژوهش نتوانسته است دین خود را در حوزه ادبیات هنر و فرهنگ ادا کند تصریح کرد:  بر همین اساس بسیاری از حوزه های فرهنگی استان در امر پژوهش مغفول مانده است.

نویسنده کتاب ” انار تلخ ” ادامه داد: عدم توجه به این مسئله باعث گمنامی بسیاری از رفتارهای فرهنگی، باورهای مردمی، ارزشهای ادبی، نگرشها، داستان و ادبیات داستانی می شود. به گونه ای که امروز استان شناسنامه جامع و کاملی از گذشته و حال درباره آثار تولید شده فرهنگی و ادبی در دست ندارد و باید بگوییم که در این بعد از جامعه، شناخت کافی برای برنامه ریزی نداریم و هر برنامه ریزی که بدون شناخت حوزه ها باشد به نتیجه نخواهد رسید.

پژوهش باید بتواند راه ما را تغییر دهد

وی اضافه کرد: مگر نه اینکه می گوییم ” بدون پژوهش و مطالعه تصمیم گیری نکنیم”اما طی این چند سال گذشته در استان مرکزی در حوزه فرهنگ و هنر و ادبیات پژوهشی در خور انجام نشده است که بخواهیم در مورد آن تصمیم گیری کنیم. تصمیم گیری بدون پژوهش در حوزه ادبیات و فرهنگ موجب هدر دادن منابع مالی و منابع انسانی می شود. وقتی در یک حوزه ای پژوهش و پژوهشگر هیچ کدام سنخیتی با نام خودشان ایجاد نمی کنند چگونه می توانیم به میوه این درخت امیدوار باشیم.

این کارشناس فرهنگی استان با بیان اینکه برای هر مقوله ای معنی و مفهوم آن مقوله را باید هجی کنیم یادآور شد: اولا باید ببینیم پژوهش چیست و پژوهشگر کدام است؟ ما در امر پژوهش با تحقیقات کاربردی و بنیادی سروکار داریم که هر کدام تعریف و کارکرد خاص خود را دارد. اگر پژوهش کاربردی است باید نتیجه آن بکار گرفته شود. در پژوهش بنیادی پژوهش باید بتواند راه ما را تغییر دهد و چراغ راه ما شود و ما اگر به این مقولات توجه کنیم پژوهش را در چرخه اصلی خود قرار دادیم و اگر به غیر از این باشد به غلط راه رفتیم.

وی با اشاره به اقدام مثبت مدیریت آموزش و پژوهش استانداری گفت:  یک اقدام جدید و مثبتی که اخیرا مشاهده شده از سوی مدیریت آموزش و پژوهش استانداری مرکزی است. این مدیریت با انتشار فصل نامه ای جدید به نام “پژوهش نامه مطالعات استان مرکزی” خلاصه ای از پژوهشها را به چاپ رسانده که در آن داده های پژوهشی به اشتراک گذاشته شده است.

این استاد دانشگاه افزود: این اقدام برای حرکت به سمت شکل دادن به ساختار پژوهش گام ارزنده ای است به این دلیل که از دوباره کاری پرهیز می شود اما همچنان نتایج پژوهشها در جامعه به عنوان راهکار و درمان دردها در برنامه ریزی های فرهنگی مبنای استخراج آمارها نیست و مورد استفاده قرار نمی گیرد.

وی در جواب سوال خبرنگار مهر مبنی بر اینکه چرا نتایج پژوهش ها در درمان دردهای جامعه مورد استفاده قرار نمی گیرد، گفت: به قول مولانا “ذات نایافته از هستی بخش/ کی تواند که شود هستی بخش” کسی که شخصیت و وجودش از مشرب کند و کاوهای پژوهشی و مطالعه سیراب نشده باشد هرگز به درک واقعی این جایگاه نمی تواند بیندیشد. ممکن است یک مدیر دهها اثر پژوهشی در حوزه کاری خود را در پس جایگاه خودش به عنوان زینت بخش اطاق کار چیده باشد اما چون روح پژوهش در این شخص تجلی پیدا نکرده که بتواند بر مبنای آن تصمیم گیری کند این اتفاق نمی افتد.

ولاشجردی فراهانی با بیان اینکه راهکار را باید پژوهش معین کند نه اینکه بر اساس سلایق شخصی و دیدگاههای گروهی تصمیم گیری کرد اظهارداشت: اگر پژوهش به کار بسته نمی شود علت این است که برخی کسانی که متولی اجرای پژوهش ها هستند در این عرصه با روحیه پژوهش بیگانه اند و پژوهش مثل درختی می شود که دانه آن را می کاریم و آن را پرورش می دهیم و زمانی که درختی سایه گستر شد نمی توانیم زیر سایه آن بنشینیم و از ثمره آن استفاده کنیم.

راهکار را باید پژوهش معین کند نه سلایق شخصی

وی ضمن ارائه پیشنهاد برای برون رفت از بی رونقی پژوهش گفت: در ابتدا نهادها و ارگانهایی که در استان چنین وظیفه ای را در چارچوب وظایفشان گنجانده نشده است به این حوزه وارد نشوند یعنی به عبارتی کسانی که اهل این کار نیستند در این حوزه وارد نشوند.

نویسنده کتاب “نام های ماندگار” اضافه کرد: دوما دستگاههای که موظف به انجام کار پژوهشی هستند در ابتدا اسباب بزرگی را مهیا کنند و بعد امارت کنند. به عبارت بهتر دستگاههای موظف در ابتدا باید یک شورای پژوهشی مرکب از چند انسان خبره، فکور و دانا در حوزه همان دستگاه تشکیل بدهند و بعد سفارش پژوهش داده، اولویت پژوهشی مشخص کنند و فراخوان بدهند.

بانک اطلاعات پژوهشگران استان تشکیل شود

وی افزود: سوم اینکه وجود تشکیلاتی در استان به مانند مدیریت آموزش و پژوهش استانداری به عنوان متولی نظارت عالیه برای هدایت پژوهشها و استخراج و نتایج پژوهش و  کاربردی کردن پژوهش ها این تحقیقات را زیر نظر بگیرند تا از هزینه کردن بیهوده توسط دستگاهها جلوگیری شود.

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: در آخر اینکه برای پژوهشگران استان در حوزه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و پزشکی و…شناسنامه و کارت صادر شود و یا حداقل بانک اطلاعات پژوهشگران استان تشکیل شود تا این افراد رغبت و تمایل بیشتری برای ادامه کار داشته باشند.

وی بااشاره به فارغ التحصیلان این رشته گفت: این افراد مانند کسانی هستند که گواهینامه رانندگی کسب کرده اند ولی به مهارت لازم برای رانندگی نرسیده اند لذا وظیفه ماست که برای جوانانی که در این زمینه فارغ التحصیل شده اند ابزار پژوهش فراهم کنیم و آهسته آهسته در مسیری که می خواهیم آنها را قرار بدهیم.

در استان ما باید پژوهش به صورت جدی استفاده شود

پژوهشگر برتر سه دوره استان یاداور شد: باید مقوله پژوهش را همیشه زنده نگه داریم و مشوق آن باشیم و انگیزه پژوهش در جامعه احساس شود. اگر یک جامعه در حوزه دانش پویا باشد مقوله پژوهش رونق می گیرد. در جوامع رو به توسعه همیشه موضوعات متعدد و فراوان در حوزه های مختلف جامعه وجود دارد که از نگاه ما دور مانده است.

وی با تاکید بر اینکه در استان ما باید پژوهش به صورت جدی استفاده شود گفت: باید نظرات افراد باتجربه در جلسات استفاده و به کار گرفته شود. استان ما به خصوص در حوزه فرهنگ، هنر و ادبیات موضوع های دست نخورده ای دارد که می توانیم از فارغ التحصیلان پژوهش استفاده کنیم. با این کار اولا حوزه پژوهش را فعال می کنیم و کارآفرینی کرده ایم و سوم در تلفیق این دو به سمت توسعه شتاب بیشتری خواهیم گرفت.