آداب و رسوم مردم دلیجان در نوروز

به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از خبرنگار ایرنا، یکی از رسوم گذشته این دیار ‘هله هله ‘ است و آن به این صورت اجرا می شده که ۵۰ روز مانده به عید نوروز، عده ای از جوانان درحالی که کیسه ای روی دوش خود داشتند، جمع می شده و یکی از آنها با پوشیدن لباس زنانه و دیگری به نقش تکه ‘بز نر’ در می آید و زنگوله های زیادی به کمر خود می بست، سپس در شهر به راه می افتادند و با سر و صدا و شادی چنین می خواندند: ‘هله هله هو هو ‘.

این بدان معناست که ‘صد روز به جمع آوری غله (گندم و جو) مانده’، سپس اهالی شهر از خانه بیرون می آمدند و هر کدام کشک، روغن، آرد، کشمش، نخود، پول و یا هر آنچه که داشت را در کیسه جارچیان می ریختند.

اما این رسم اینک به فراموشی سپرده شده است.

بانوان شهرستان دلیجان از ۱۰ تا ۲۰ روز قبل از فرا رسیدن عید، به نظافت خانه و اثاثیه منزل می پردازند تا غبار یکساله را از سر و روی خانه بزدایند.

همچنین زنان در برخی مناطق شهرستان نیز در گذشته های دور، خاک سفیدی را که از دامنه کوه و دشت های اطراف می آوردند، با آب مخلوط کرده و با ملاقه به دیوارها و سقف خانه می پاشیدند تا سفید شود.

پدر بزرگ و یا پدر و مادر خانواده نیز به اتفاق هم با حیوان اهلی و بارکشی که داشتند از یک الی دو هفته قبل از فرا رسیدن نوروز برای خرید عید به شهرهای قم و کاشان سفر می کردند و برای تک تک اعضای خانواده به تناسب نیاز و وسع مالی، کفش و کلاه و پوشاک نو تدارک می دیدند.

آنان در آخرین پنجشنبه سال (شب علفه) دسته های علف را از سر در خانه ها آویزان می کردند و معتقد بودند که اسب ‘اسفندیار’ شاهنامه می آید و آنها را می خورد.

آنان انجام این کار را خوش یمن می دانستند و همچنین کوزه نویی را از آب پر کرده و بر پشت بام خانه شان می گذاشتند و معتقد بودند اموات صاحبخانه آب کوزه را می خورند.

از دیگر کارهایی که در شب علفه انجام می شد، پختن حلوا با روغن حیوانی بود که همراه با چند عدد نان ‘شاته’ در مجمعه (سینی) می گذاشتند و خیرات می کردند، افرادی از حلوا می خوردند و به نیت شادی روح اموات صاحب خیرات، فاتحه می خواندند.

بچه های دلیجانی در اواخر اسفند و پیش از نوروز دست یکدیگر را می گرفتند و گردهم می ایستادند و پس از آن یکی استاد می شد و ‘لی لی کنان’ و دایره وار می چرخید و اشعاری را که استاد می گوید با گفتن ‘هیدل’ پاسخ می دادند.

‘هیدل بایی’؛ ‘هیدل دسد و تلایی’،’هیدل شیشه به دوشی’،’هیدل الی باشو شی(شوهر کنی)’،’هیدل بایی’ را استاد قرائت می نمود و سپس دیگران با بیان ‘هیدل’ پاسخ وی را می دادند.

بانوان برای تدارک شب عید با تهیه تنقلات و پخت شیرینی به استقبال نوروز می رفتند از جمله این که گندم و شادونه و کنجد را بو داده و با سنجد و گردو و هسته زردآلو و بادام که از قبل شیرین کرده بودند مخلوط کرده و به عنوان تنقلات عید استفاده می کردند.

باسلق، حلوا سلیجه، جوزقند نیز از شیرینی های عید نوروز این دیار است.

مردم شهرستان دلیجان همانند تمامی نقاط کشور سفره هفت سین خود را با انواع میوه ها می چینند.

آنان پس از ساعت ها از تحویل سال، عید دیدنی را آغاز می کردند و در ابتدا برای عید دیدنی نزد پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ و دیگر بزرگان فامیل خود و سپس به منزل همسایگان و اقوام و فامیل می روند.

آنان افرادی را که در سال گذشته به جهت از دست دادن عزیزانشان داغدارند را فراموش نکرده و به دیدن آنها می روند و به هنگام عید دیدنی برای یکدیگر سالی خوب و پر خیر و برکت آرزو می کنند.

همچنین در ایام نوروز به عروس ها و تازه دامادها هدایایی از قبیل؛ پارچه، گوسفند، پول و غیره هدیه می دهند.

در روز سوم نوروز زنان خانه دار دلیجانی آش ‘اسفندی’ می پزند که در تهیه این آش بیش از ۴۰ نوع مواد از جمله کلیه حبوبات استفاده می شود که این آش خواهان بسیاری هم دارد.

مردم دلیجان روز سیزدهم فروردین را به مانند دیگر هموطنان ایرانی خود نحس می دانند و برای بیرون بردن نحسی از خانه، به دامنه کوه و دشت و صحرا می روند و بنا به میل خود ناهار را که بیشتر قرمه سبزی و یا عصرانه که بیشتر آش است به همراه می برند و پس از صرف ناهار به انجام بازی های محلی روی می آورند.