دهمین نمایشگاه کتاب استان مرکزی و چند نکته

دهمین نمایشگاه کتاب استانی، در استان مرکزی از هشت تا سیزده آبان‌‌ماه در مصلای بیت‌‌المقدس اراک برگزار شد. شاید نمایشگاه کتاب امسال را بتوان بزرگترین رویداد فرهنگی استان دانست که پیش قراول هفته کتاب و کتابخوانی می‌‌باشد. نمایشگاه برای جامعه فرهیخته، اهل علم و دانش، کتاب و کتابخوانی فرصت مغتنمی است که از این رویداد فرهنگی نهایت استفاده را ببرند. امید است در هفته کتاب و کتابخوانی این سیر تکاملی توجه به کتاب و کتابخوانی کامل گردد.

نمایشگاه امسال برخلاف نمایشگاه‌‌های استانی که معمولاً هر از چندگاهی به مناسبت‌‌های مختلف؛ برای لوازم التحریر، خوراک و پوشاک، مبلمان و لوازم ساختمانی در نمایشگاه دائمی غرب کشور برگزار می‌‌شوند در مرکز دینی- عبادی (مصلای بیت‌‌المقدس) مرکز شهر تشکیل شد. این موضوع را باید به فال نیک گرفت و آشتی مجدد هویت اسلامی- ایرانی با دانش و فرهنگ را ارج نهاد. چراکه در تاریخ ایران اسلامی رسم بوده که کانون‌‌های آموزش و مطالعه در کنار یا درون مساجد دایر شوند و مشتاقان علم و دانش در آنجا به کسب علم می‌‌پرداختند.

از این رو به برکت محل مناسب نمایشگاه، نمایشگاه امسال تفاوت بسیار چشمگیر و قابل ملاحظه‌‌ای با نمایشگاه‌‌های قبلی که در محل نمایشگاه های دائمی برگزار می‌‌شد داشت. آن هم استقبال چشم‌‌گیر مردم فرهیخته استان بود که مصلی را مملو از جمعیت مشتاق کتاب و کتابخوانی کرده بود. نتایج این استقبال پرشور، حکایت از این داشت که اگرچه امسال کاغذ و بالطبع کتاب گران شده است ولی مردم فرهیخته به کتاب و مسائل فرهنگی توجه قابل ملاحظه‌‌ای دارند و حاضر نیستند کتاب را از سبد کالای فرهنگی خانواده خود کم یا حذف کنند. بنابراین این موضوع مشخص می‌‌سازد که اگر برنامه‌‌ریزی و مهندسی فرهنگی در زمینه مطالعه خوب و مناسب تنظیم شود نه تنها هیچ چیزی نمی تواند مردم را از کتاب دوری نماید بلکه به فرهنگ و مطالعه عشق نیز می‌‌ورزند.

در هر صورت این نمایشگاه‌‌ها فرصتی است تا میزان واقعی تقاضا برای کتاب، علاقه به مطالعه، کم وکاستی‌‌ها عرضه کتاب و… به محک معیار سنجش گردد و برنامه‌‌های آتی با اصول و قواعد مناسب تری تنظیم گردد. از این رو با کمی دقت و بررسی در کمیت و کیفیت برگزاری دهمین نمایشگاه کتاب استان مرکزی، آثار بهبودی کمی و کیفی این نمایشگاه نسبت به نمایشگاه‌‌های قبلی قابل مشاهده و مطلوب‌‌تر می‌‌باشد و امید است این روند تکاملی در دوره‌‌های بعد کامل‌‌تر گردد.

جا دارد در اینجا از زحمات دست‌‌اندرکاران برگزار کننده نمایشگاه کتاب استان مرکزی قدردانی نموده و توجه ایشان را به رفع کم و کاستی‌‌ها و تقویت مشاهدات مناسب برای برگزاری نمایشگاه‌‌های آینده جلب نمود.

الف) در این نمایشگاه همانند نمایشگاه‌‌های قبلی، حضور ناشران تخصصی و سرشناس از نظر کمی و کیفی کمرنگ بود و بیشتر منابع از نظر نوع، عمومی بودند باید توجه داشت که جامعه دانشگاهی، فرهنگی و صنعتی استان مرکزی به منابع دست اول و مرجع نیاز دارد.

ب) در این نمایشگاه بر خلاف نمایشگاه‌‌های قبلی، استقبال بی‌‌نظیر و کم سابقه مردم حکایت از انتخاب مکان مناسب، تبلیغات و اطلاع‌‌رسانی و مخصوصاً شبکه استانی آفتاب با بخش برنامه‌‌ زنده تلویزیونی از نمایشگاه کتاب دارد.

ج) با وجود این‌‌که نمایشگاه‌‌ تقریباً در مرکز شهر (مصلای بیت‌‌المقدس) برگزار شد سرویس‌‌های ایاب و ذهاب برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده بود، در حالی که نمایشگاه‌‌های قبلی که درسالن نمایشگاه‌‌های دائمی و انتهای شهر برگزار می‌‌شد خبری از سرویس‌‌های ایاب و ذهاب وجود نداشت، این در حالی است که کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی نیاز به تشویق، حمایت و یارانه دارد. این حرکت تحسین¬آمیز به حرمت احترامی که جامعه برای کتاب و اهل علم و دانش قائل است در جهت تشویق جامعه به مطالعه کتاب و کتابخوانی از سوی مسئولان قابل تقدیر است.

د) این که به گفته مسئولان محترم استان حدود هشتاد درصد از هزینه‌‌های نمایشگاه را استانداری تقبل نموده است نشان از فهم و درک بالای مسائل فرهنگی دارد. بر هیچ‌‌کس پوشیده نیست که شرایط کتاب به عنوان کالای فرهنگی با انواع دیگر کالاها متفاوت است و توجه خاصی را می‌‌طلبد. هزینه‌‌های جانبی برای محصولات فرهنگی مانند هزینه اجاره فضا برای ناشرین نمی‌‌بایست با صاحبان دیگر مشاغل مقایسه گردد، این هزینه‌‌ها برای محصولات فرهنگی که نیاز به حمایت دارند بسیار سنگین و غیرقابل جبران است.

ه) وقت برگزاری نمایشگاه از نظر زمانی بسیار هوشمندانه انتخاب شده بود. زمان شروع سال تحصیلی برای دانش‌‌آموزان و دانشگاهیان در فصل بازگشایی مدارس و دانشگاه‌‌ها در تهیه منابع بهترین هدیه بود.

و) در نمایشگاه‌‌های گذشته با وجود حمایت و تخفیف چهل درصدی نمایشگاه، بدلیل عدم استقبال و بازدید اندک از نمایشگاه، ناشرین ناخرسند بودند ولی در این نمایشگاه به‌‌دلیل برنامه‌‌ریزی مناسب بیشتر ناشران خرسند به نظر می‌‌رسیدند.

در پایان لازم است از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی و ناشران آموزشی، عمومی، پزشکی و دانشگاهی و… سراسر کشور که در برگزاری این نمایشگاه و جنب وجوش بخشیدن به مطالعه و کتابخوانی نقش اساسی در این استان ایفا نمودند، تشکر و قدردانی نموده، امید است که انشاالله در سال‌‌های آینده برگزاری نمایشگاه هرچه با شکوه‌‌تر و عالی‌‌تر صورت گیرد.

نوشته : دکتر عسگر اکبری ( عضو هیأت علمی علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی )

منبع : روزنامه وقایع استان