سایه سنگین صنعت بر کشاورزی و جای خالی طرح‌های آمایش صنعت

به گزارش اخبار روزانه استان مرکزی و به نقل از مهر ، در کنار بی توجهی‌هایی که طی سال‌های گذشته به بخش کشاورزی استان مرکزی شده است در شرایطی این روزها همه دم از توسعه استان می‌زنند که باز باید سایه سنگین صنعت را در مناطق برخوردار از توانمندی‌های کشاورزی این استان لمس کنیم، سایه‌ای که اجازه قد علم کردن به بخش کشاورزی را نمی‌دهد.

با توجه به ظرفیت‌های استان مرکزی در بخش کشاورزی، اگر کمی توجه و حمایت مسئولان را به اندازه بخش صنعت داشت این روزها می‌توانست ضمن اشتغال‌زایی بالا درآمدزایی خوبی هم نصیب استان کند.

استان مرکزی جایگاه تولید محصولات کشاورزی و باغی صادراتی و با کیفیت همچون پسته و انار است اما در همان مناطقی که پتانسیل تولید محصولات کشاورزی صادراتی را دارند و با مسائلی همچون کمبود منابع آبی دست و پنجه نرم می‌کنند، استقرار صنایع و شهرک‌های صنعتی مردم را از پرداختن به کار کشاورزی بازداشته و ضمناً بخشی از منابع آب صرف فعالیت‌های صنایع می‌شود و به اینگونه بیش از پیش تیشه بر ریشه بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش‌های تاثیرگذار در اقتصاد استان می‌خورد.

حضور صنایع و زمین گیر شدن کشاورزی

یکی از فعالان بخش کشاورزی در شهرستان شازند به خبرنگار مهر گفت: روزگاری سرسبزی و باغات منطقه شازند زبانزد عام و خاص بود اما این روزها نه از آن سرسبزی چیزی به یادگار مانده و نه از آن آبادی. تنها چیزی که این روزها بر فراز آسمان شهر شازند خودنمایی می‌کند آلودگی‌های صنعتی ناشی از فعالیت صنایع است.

علی عسگری افزود: این صنایع با استفاده از منابع آبی این منطقه تمامی باغات آن را خشک کرده و کشاورزی منطقه را زمین گیر کرده است.

حرف‌هایی از جنس صحبت‌های این کشاورز را می‌توان از کشاورزان خمین و ساوه نیز شنید. کشاورزانی که روزگاری به لحاظ تولید محصولات کشاورزی گذران زندگی برایشان بسی آسانتر از شرایط امروز بود، اما امروز محکوم هستند به شغل دیگری بپردازند و کشاورزی را رها کنند.

حسین مددی یکی از کشاورزان شهر خمین، دست به دامن مسئولان شده برای آنکه چاره‌ای بیندیشند تا کشاورزی خمین دوباره رونق بگیرد.

او در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: خمین قطب تولید لوبیا در کشور بوده است، اگر این توانایی و توانمندی را مسئولان جدی می‌گرفتند ما می‌توانستیم علاوه بر تأمین نیاز داخل کشور حتی بازارهای خارجی این محصول را نیز در دست بگیریم این در حالی است که امروز متاسفانه با خشک شدن مزارع و بحران کم آبی، دیگر جایی برای توسعه بخش کشاورزی این منطقه باقی نمانده است.

وی ادامه داد: در بسیاری مواقع کشاورزان برای تأمین آب مزارع خود از پساب استفاده می‌کنند چون چاره‌ای برایشان نمانده است.

جای خالی طرح آمایش صنعت و فدا شدن ظرفیت‌های کشاورزی

سیاوش آقاخانی، رئیس شبکه زیست محیطی سازمان‌های مردم نهاد استان مرکزی در گفت و گو با خبرنگار مهر، با هشدار در زمینه سایه انداختن صنعت بر مناطق کشاورزی استان مرکزی گفت: استان مرکزی از نبود یک برنامه جامع آمایشی در بخش ایجاد صنایع رنج می‌برد و جای خالی طرح آمایش صنعتی در استان باعث شده تا ظرفیت‌های کشاورزی استان فدای صنعت شود.

ارائه برخی طرحی‌های صنعتی در شهرهایی که در شرایط عادی با بحران کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند تیشه زدن به ریشه بخش کشاورزی است، طرح‌هایی که فقط در قالب شعارهای سیاسی روی نقشه می‌آیند و نه تنها باری از دوش مردم برنمی دارند بلکه در آینده خود به یک مشکل بزرگ تبدیل می‌شوند.وی ادامه داد: ارائه برخی طرحی‌های صنعتی در شهرهایی که در شرایط عادی با بحران کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند تیشه زدن به ریشه بخش کشاورزی است، طرح‌هایی که فقط در قالب شعارهای سیاسی روی نقشه می‌آیند و بعدها نه تنها باری از دوش مردم برنمی دارند بلکه در آینده خود به یک مشکل بزرگ تبدیل می‌شوند.

رئیس شبکه زیست محیطی سازمان‌های مردم نهاد استان مرکزی بیان داشت: طرح احداث واحد پتروشیمی خمین از جمله طرح‌های صنعتی در خمین است که بدون این پشتوانه علمی قرار است ایجاد شود، طرحی که اجرایش در استانی با بحران کمبود منابع آبی در واقع از نبود یک برنامه جامع آمایشی در حوزه صنعت استان نشأت می‌گیرد.

آقاخانی با بیان این که مسئولان استانی باید بجای تمرکز بر صنایعی که آب‌بر بوده بر توانمندی‌های هر منطقه متمرکزشده و با تقویت آن زمینه توسعه و رشد آن بخش را در کنار اشتغال‌زایی برای جوانان مهیا کنند گفت: امروز چالش‌های زیست‌محیطی اعم از آلودگی هوا، آب و خاک ریشه در برخی تصمیمات سیاسی و غیر کارشناسی دارد که به بهانه ایجاد اشتغال جوانان در نهایت منتهی به ایجاد یک صنعت در منطقه شده، صنایعی که خسارتشان بیش از منافعشان است.

اکثر قنوات در حال خشک شدن هستند

کمال الدین میرهاشمی، دبیر تشکل‌های بخش کشاورزی استان مرکزی با تاکید بر نقش بخش کشاورزی در تأمین و امنیت مواد غذایی کشور گفت: باید با سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف تکنولوژی، عملیات زیربنائی، مکانیزاسیون، تحقیق  و آموزش حوزه کشاورزی ضمن جبران  استهلاک سرمایه این بخش، زمینه رشد آنرا نیز فراهم کنیم.

وی با بیان این که بدون وجود سرمایه گذاری نمی‌توان قول تولید اضافی در بخش کشاورزی را داد، افزود: سرمایه گذاری لازمه توسعه هر بخش است و بدون سرمایه گذاری در این بخش نمی‌توان انتظار معجزه از بخش کشاورزی را داشت.

میرهاشمی در ادامه به مشکلات بخش کشاورزی استان مرکزی در مواجهه با کم آبی اشاره کرد و افزود: متاسفانه در حال حاضر اکثر قنوات و چاه‌های کشاورزی استان خشک و یا در حال خشک شدن است و توسعه صنعت در مناطقی که بحران کمبود آب را پیش رو دارند فاجعه دیگری است.

دبیر تشکل‌های بخش کشاورزی استان مرکزی ادامه داد: متاسفانه قرار گرفتن مجموعه پتروشیمی و پالایشگاه در سرچشمه مهمترین رودخانه استان (قره چای) از دیگر مشکلات این بخش است چرا که این واحدهای صنعتی ضمن آلوده کردن هوای اراک و حواشی آن، رودخانه قره چای را به خشکی رسانده‌اند و به شدت در حال مصرف منابع آبی منطقه هستند.

میرهاشمی تاکید کرد: کشاورزان از گرانی، بی آبی، بی سرمایه‌ای و عدم دادرسی به مشکلات آنان حیران مانده‌اند و دست تمنا به سمت دولت دراز می‌کنند.

وی در ادامه با اشاره به ساختار سنتی بخش کشاورزی استان بیان داشت: جای تأسف است در استانی که ابر صنایع تولیدکننده ماشین آلات بخش کشاورزی را در خود جای داده غلبه ماهیت سنتی بر بخش کشاورزی راه‌های توسعه و شکوفایی را بر آن بسته است.

دبیر تشکل‌های بخش کشاورزی استان مرکزی با بیان این که عدم دسترسی بخش کشاورزی به تکنولوژی پیشرفته موجب بالا رفتن هزینه‌های تولید در آن می‌شود ادامه داد: این امر توان فعالان بخش کشاورزی را در بازارهای رقابتی حوزه صادرات کاهش می دهدو در نهایت کشاورزی را از رونق می‌اندازد.

احیای بخش صنعت از سهم منابع آبی کشاورزی

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان مرکزی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص تأمین منابع آبی مورد نیاز برخی طرح‌های صنعتی در استان گفت: بخشی از این نیاز با توجه به منابع آبی محدود شهرستان‌ها، طبق توافقات صورت گرفته و برنامه‌ریزی انجام‌شده از سهم آب بخش کشاورزی تأمین گردد.

نورالدین بازگیر ادامه داد: توسعه صنعتی یکی از اولویت های کاری دولت است و با توجه به این امر در نظر دارد در بخش توسعه صنعتی و با توجه به ارزش افزوده این بخش در مقایسه با بخش کشاورزی سهم آب تخصیص‌یافته به بخش کشاورزی طی سال‌های اخیر را به بخش صنعت اختصاص دهد.

وی افزود:‌ در حال حاضر چهار درصد از منابع آبی استان در اختیار بخش صنعت است سهمی که باید با توجه به سیاست‌های کاری دولت افزایش یابد اما نباید فراموش کرد که توسعه صنعتی با محوریت ایجاد صنایع کم آب‌بر باید در اولویت کاری مسئولان استان قرار گیرد.

بخش کشاورزی با وجود بحران آب توانایی تأمین آب بخش صنعت را ندارد

علی بابایی، رئیس جهاد کشاورزی استان مرکزی نیز در این باره به خبرنگار مهر گفت: وضعیت آب در برخی از شهرستان‌های استان بحرانی است و بخش کشاورزی این شهرستان‌ها امروز با بحران پیش رو به سختی می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد.

وی با اشاره به خشک شدن چاه‌های آب بخش کشاورزی در خمین و برخی دیگر از شهرستان‌های استان مرکزی افزود: امروز بخش زیادی از اراضی کشاورزی با مشکل کمبود آب روبرو هستند در چنین شرایطی بخش کشاورزی چگونه می‌خواهد آب مورد نیاز صنعت را هم تأمین کند؟

رئیس جهاد کشاورزی استان مرکزی با بیان این که کشاورزی استان در این شرایط لطمه بزرگی می‌بیند، اظهار داشت: امور آب استان باید با تحلیل وضعیت موجود نسبت به تأمین آب مورد نیاز صنعت اقدام کند تا بخش کشاورزی بیش از این آسیب ندیده و تحت تأثیر بخش صنعت قرار نگیرد.

به نظر می‌رسد یکی از مهمترین ویژگی‌های طرح‌های بلندمدت و آینده نگرانه این است که نگاهی فراموضوعی به مسائل داشته باشد و شرایطی فراهم شود که با رشد یک بخش، بخش دیگر تحت تأثیر و در شرایط نابودی قرار نگیرد، چرا که رشد و توسعه پایدار در هر منطقه در گرو بهره گیری از تمام ظرفیت‌های آن منطقه به صورت معقول و منطقی است نه اینکه ظرفیت‌های چند بخش فدای ارتقای یک حوزه شوند و زمانی نیاز به احیای بخش‌های دیگر احساس شود که دیگر احیای آن ممکن نیست.