بررسی مشکلات کشاورزان استان مرکزی

به گزارش اخبار روزانه استان مرکزی و به نقل از خبرگزاری فارس از اراک، سازمان نظام مهندسی کشاورزی سازمانی غیردولتی، مستقل و غیرانتفاعی است که در سال ۱۳۸۰ بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی و برای فعالیت در بخش کشاورزی تاسیس شد و در حال حاضر ۴ هزار و ۳۰۰ نفر کارشناس در این سازمان مشغول به فعالیت هستند.

این سازمان یک سازمان خصوصی دارای استقلال مالی و متشکل از دانش‌آموختگان رشته‌های کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست و رشته‌های مرتبط است و فعالیت آن در زمینه نظم بخشیدن به مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و محیط زیست است.

به منظور آشنایی هر چه بیشتر با فعالیت این سازمان با محمد نعیمی رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی استان مرکزی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

فارس: خدمات‌بگیران و اعضای سازمان نظام مهندسی کشاورزی چه کسانی هستند؟

خدمات‌بگیران سازمان نظام مهندسی کشاورزی استان مرکزی به دو دسته تقسیم می‌شوند، گروهی از خدمات‌گیرندگان را اعضا تشکیل می‌دهند که به این گروه خدماتی از قبیل رتبه‌بندی، امتیازدهی، آموزش فنی و حرفه‌ای، خدمات رفاهی و… ارائه می‌شود، بهره‌برداران گروه دیگر خدمات‌گیرندگان این سازمان هستند که به آنان نیز خدماتی در حوزه‌های دامپروری، زراعی، باغی، منابع طبیعی و… ارائه می‌شود.

اعضای سازمان نیز به دو گروه حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند، همچنین ۲۰۰ شرکت فنی و مهندسی در گرایش‌ها و حوزه‌های مختلف با سازمان نظام مهندسی و کشاورزی مشارکت و تعامل دارند.

فارس: وظایف سازمان نظام مهندسی چیست؟

وظایفی که بر عهده این سازمان قرار گرفته به طور واضح در اصل ۴۴ قانون اساسی مشخص شده است و این سازمان با عزم جدی در راستای تحقق اهداف و وظایف حرکت می‌کند.

صدور مجوز و بهره‌برداری در حوزه دام، طیور، شیلات، گلخانه‌ها، سالن پرورش قارچ، گیاه پزشکی و… سرفصل فعالیت‌های این سازمان در حوزه دام، طیور و باغات است.

این سازمان فعالیت‌های گسترده‌ای را در حوزه آب و خاک انجام می‌دهد که در این زمینه می‌توان به اجرای طرح آبیاری قطره‌ای، تجهیز و نوسازی اراضی اشاره کرد که این سازمان از زمانی که فرد برای طرح آبیاری قطره‌ای مراجعه و تا هنگامی که این طرح در مزارع به بهره‌برداری برسد نظارت و مشارکت خواهد کرد.

سازمان نظام مهندسی کشاورزی در حوزه منابع طبیعی نیز در تهیه استعلام‌های مرتع‌داری که از سازمان مراتع طبیعی گرفته می‌شود به تهیه نقشه و بازدید می‌پردازد.

در حوزه آموزش نیز ترویج و آموزش بهره‌برداران یکی دیگر از وظایف این سازمان به شمار می‌رود که به عنوان بازوی یاریگر به بهره‌برداران بخش کشاورزی کمک می‌کند.

سازمان نظام مهندسی کشاورزی در ارائه این خدمات بار مالی بر دوش دولت ندارد و اعتبارات مورد نیاز از طریق مردم تأمین می‌شود.

فارس: در حال حاضر مهم‌ترین مشکلات کشاورزان و بهره‌برداران بخش کشاورزی چیست؟

سازمان نظام کشاورزی به صورت مستقیم با کشاورزان و بهره‌برداران در ارتباط بوده و مشکلات آنان را احصا کرده است، در حال حاضر آب و کمبود منابع آبی یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که کشاورزان با آن مواجه هستند، زیرا کاهش بارندگی و از بین رفتن آب‌های سطحی به کاهش و افت بسیار شدید منابع آب‌های زیرزمینی منجر شده است.

با توجه به گسترش این مشکل در سطح کشور دولت اجرای طرح سیستم آبیاری قطره‌ای را به بخش کشاورزی ابلاغ کرد که بهره‌برداران باید به این سمت حرکت کنند تا از حداقل منابع آبی باقی مانده در کشور به بهترین نحو استفاده شود.

ریسک بالای سرمایه‌گذاری یکی دیگر از مشکلات بخش کشاورزی است، سرمایه‌گذاری در این بخش به ویژه در حوزه امور زراعی و باغی که در فضای باز انجام می‌شود با ریسک بالایی همراه است، زیرا در این نوع کشاورزی کنترل حوادث طبیعی و رویدادهای جوی در اختیار کشاورزان و بهره‌برداران قرار ندارد.

از طرفی هزینه‌های تولید در این بخش بسیار بالا است، بعد از اجرای قانون هدفمند شدن یارانه‌ها قرار بود ۳۰ درصد از اعتبارات به بخش کشاورزی اختصاص پیدا کند، اما در این مدت با وجود افزایش قیمت در حامل‌های سوخت، افزایش قیمت در بخش کشاورزی مشاهده نشد که این امر بر متضرر شدن تولیدکنندگان منجر شد.

خرد بودن اراضی یکی دیگر از مشکلات بخش کشاورزی در استان محسوب می‌شود که این موضوع پس از اجرای قانون اصلاحات اراضی به وجود آمد و باید گفت خرد بودن اراضی نه تنها به نفع کشاورز نیست، بلکه هیچ نفعی را برای کشور به دنبال ندارد و بخش عمده‌ای از منابع در این زمین‌ها به هدر می‌رود که برای رفع آن باید تمهیداتی ویژه اتخاذ شود.

بر همین اساس در طرح آبیاری قطره‌ای و برای ترغیب کشاورزان برای استفاده از این سیستم نوین، طرح تشویقی مبنی بر اینکه اگر کشاورزان زمین‌های خرد خود را در کنار هم قرار داده و یکجا زراعت کنند، می‌توانند از یارانه بیشتری بهره‌مند شوند، تدوین شده است.

کمبود نقدینگی نیز از جمله مشکلاتی است که کشاورزان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، متأسفانه تحریم‌ها و کاهش نقدینگی طی سال‌های اخیر کاهش تولید را رقم زد که می‌طلبد دولت در این زمینه چاره‌اندیشی کرده و به حمایت بیشتر از کشاورزان بپردازد.

 مباحث حقوقی زیرساخت اراضی نیز از دیگر چالش‌های این بخش به شمار می‌رود. در حال حاضر بسیاری از اراضی فاقد سند و در دریافت سند با مشکل اساسی مواجه هستند که برای بهره‌مندی هر چه بهتر کشاورزان از خدمات قابل ارائه باید مشکل سند آنان به صورت صددرصد حل و فصل شود.

در بخش کشاورزی در صنایع تبدیلی و تکمیلی هم اقدامات ارزشمندی صورت نگرفته است، در صورتی که اگر در این بخش‌ها کار و سرمایه‌گذاری شود، از ضایع شدن حقوق تولید کنندگان توسط دلال‌ها جلوگیری خواهد شد.

عدم بهره‌گیری از ظرفیت تشکل‌ها نیز از دیگر مشکلاتی است که بخش کشاورزی با آن دست به گریبان است، باید بستری را فراهم کرد تا مردم در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته و خود در زمینه نحوه چگونگی اجرا نظر بدهند.

فارس: نقش آمایش سرزمینی در رشد بخش کشاورزی را چگونه می‌بینید؟

یکی از مشکلات جدی که در حوزه ملی با آن روبرو هستیم جزیره‌ای عمل کردن در حوزه کشاورزی است، در حالی که پرداختن به طرح آمایش سرزمینی می‌تواند از جزیره‌ای عمل کردن جلوگیری کرده و بسیاری از مشکلات این بخش را سر و سامان دهد.

یکی از نقدهایی که به صورت جدی به حوزه کشاورزی وارد است، نبود الگوی کشت و طرح آمایش سرزمینی است.

امروز شاهدیم اکثر محصولات در همه استان‌ها کشت می‌شود، در حالی که هر منطقه با توجه به شرایط آب و هوایی مستعد پرورش محصول خاص است و دلیل آن هم نبود آمایش سرزمینی است که اگر به آن توجه نشود، نابودی منابع پایه از جمله آب و خاک را به همراه خواهد داشت.

در حال حاضر جنبه اقتصادی تولید برای بهره‌بردار در اولویت قرار دارد، بدون شک اگر منابع پایه تولید از بین برود، کشاورز در تولید محصول با مشکلات اساسی مواجه خواهد شد و کسی که بیش از همه از نبود آمایش سرزمینی ضربه خواهد خورد، خود کشاورز است.

فارس: نقش آموزش را تا چه اندازه در رونق بخش کشاورزی موثر می‌دانید؟

آموزش در حوزه کشاورزی از مسائل مهمی است که متأسفانه در کشور ما مورد غفلت واقع شده، این در حالی است که کشورهای پیشرفته موضوع آموزش را در اولویت قرار داده و به صورت جدی به آن پرداخته‌اند.

آموزش کشاورزان نقش موثری در افزایش تولید و کاهش ضایعات دارد، توجه به مدیریت بازار نیز از موضوعاتی است که می‌تواند یاریگر کشاورز در امر فروش باشد.

کشاورز باید با نحوه مدیریت آب آشنا شده و آموزش‌های لازم را در زمینه مصرف بهینه فرا گیرد، زیرا اگر امروز آب مدیریت نشود، در سال‌های آینده بخشی به نام کشاورزی باقی نمی‌ماند.

آشنایی کشاورز با اهمیت حفظ و حراست از محیط زیست نیز از موضوعاتی است که باید به آن پرداخته شود، تخریب محیط زیست چه در حوزه کشاورزی و چه در سایر بخش‌ها بسیار خطرناک بوده و ارتباط مستقیم با کشاورزی دارد.

تصمیم‌گیری‌های اشتباه در سال‌های گذشته سبب شد تا محیط زیست با آسیب‌های جدی مواجه شده و به کشاورزی نیز آسیب وارد شود، به همین دلیل اگر در حفظ محیط زیست دست به دست هم ندهیم تخریب آن تهدیدی جدی برای تولید کشاورزی خواهد شد.