معادن استان مرکزی؛ ظرفیت ها و چالش ها

به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از ایرنا،استان مرکزی به سبب قرارگرفتن در دو منطقه زمین شناسی مهم کشور، شامل منطقه های دگرگونی سنندج سیرجان و ایران مرکزی و به لحاظ شرایط زمین شناسی، خاستگاه مواد معدنی مختلف و متنوعی شامل کانی های دگرگونی، آذرین و رسوبی از قبیل مواد معدنی غیرفلزی، فلزی، مصالح ساختمانی و سنگ های تزئینی است.

این استان با ۳۸۰ معدن و استخراج سالانه ۱۴ میلیون تن ماده معدنی، رتبه هفتم معدنی کشور را بخود اختصاص داده است و تاکنون از ۵۷ نوع ماده معدنی موجود در کشور ۴۲ نوع آن در استان مرکزی شناسایی شده و از حدود ۳۵ نوع ماده معدنی بهره برداری می شود.

تراورتن، سولفات سدیم، سرب، روی، سنگ آهن، سنگ گچ، پوزولان، کائولن ، باریت و خاک های صنعتی از مهمترین ذخایر غنی معدنی قابل بهره برداری در این استان هستند.

بیش از ۴۲ نوع ماده معدنی دراستان مرکزی شناسایی شده و امکانات بالفعل برای استخراج تنگستن، قلع و مولیبدن، طلا، مس، آندالوزیت، مرمریت های سیاه، گرانیت، کانیهای قیمتی و زینتی شامل فیروزه، کریزوکولا، جاسیر، آزوریت و مالاکیت، عقیق، بلور کوارتز، ارپیمان (سولفور آرسنیک) ، بنتونیت و کلسیت در منطقه وجود دارد.

برخی مواد استخراج شده در معادن استان مرکزی در واحدها و کارخانه های گچ ، آهک ، سیمان سفید، رنگ ، پوکه، کاشی، لاستیک و شیشه سازی مورد استفاده قرار می گیرد.

استان مرکزی دارای ۱۶ واحد تولید پودرهای معدنی میکرونیزه و سوپرمیکرونیزه است و از این نظر مقام نخست را درکشور دارد، ضمن اینکه وجود چهار واحد فرآوری موادفلزی – فلوتاسیون سرب و روی و آلومینیوم سازی در استان مرکزی قابل توجه است.

*** استان مرکزی تامین کننده ۶۰ درصد سنگ تراورتن کشور

به گفته رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان مرکزی، این استان با داشتن ۸۳ معدن سنگ تراورتن ، در حال حاضر ۶۰ درصد سنگ تراورتن کشور را تولید می کند.

ˈاحمد غلامیˈ اظهارکرد: معادن سنگ استان مرکزی بخصوص شهرستان محلات به عنوان قطب سنگ تراورتن، شهرت جهانی دارد.

وی اظهار کرد: استان مرکزی رتبه نخست را در تولید سنگ تراورتن با استخراج ۶۰ درصد و سولفات سدیم با استخراج ۷۰ درصد در کشور داراست.

غلامی گفت: استان مرکزی از لحاظ تعداد معادن در رتبه هشتم کشور و از حیث تولید و استخراج مواد معدنی و ایجاد اشتغال رتبه یازدهم و از نظر ذخیره مواد معدنی رتبه چهاردهم کشور را بخود اختصاص داده است.

*** فرصتی که نصیب سایر کشورها می شود

استان مرکزی با بیش از ۲۰۰ واحد سنگبری و ۱۰۰ معدن فعال سنگ تراورتن ، مرمریت وگرانیت از ظرفیت مناسبی برای توسعه و صادرات سنگ در جهان برخوردار است.

مقاومت بالا، برش و صیقل پذیری ایده آل ، زیبایی ظاهر و ارزانی قیمت در مقایسه با سایر سنگ ها و شرایط مناسب استخراج ، از مزایای صنعت سنگ این استان است.

حجم ذخایر شهرستان محلات به عنوان بزرگترین قطب تولید انواع سنگ تراورتن ، مرمریت و ساختمانی در استان مرکزی بیش از ۲۶ میلیون تن است که از ۶۶ معدن فعال برداشت می شود.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی می گوید: در حالی که ذخایر فراوان سنگ تراورتن در محلات، نام این شهرستان را علاوه بر ˈگلˈ در زمینه ˈسنگ تراورتنˈ در جهان مشهور و پرآوازه کرده است، اما فقدان بسترهای لازم برای فرآوری سنگ در این خطه سود سرشاری را نصیب کشورهای خارجی می کند.

ˈعلیرضا زاوشیˈ تراورتن را سنگی معدنی و از بهترین، زیباترین و گران قیمت ترین سنگ ها در ساختمان سازی عنوان کرد و گفت: با اینکه فرآوری تراورتن می تواند راهگشای اقتصاد و اشتغال پایدار در استان مرکزی باشد، ولیکن فرسودگی ماشین آلات باعث شده این سنگ به صورت خام فروشی صادر و فرصت و سود فراوانی به جیب خارجی ها سرازیر شود.

وی با بیان اینکه ۲۰ درصد از تولیدات سنگ کشور به استان مرکزی اختصاص دارد، افزود: این استان در زمینه صادرات ˈسنگ کار شدهˈ رتبه ۱۴ و در زمینه صادرات ˈسنگ خامˈ رتبه ۹ را به خود اختصاص داده است.

زاوشی اظهار کرد: هم اکنون شش هزار و ۵۰۰ واحد صنعتی در حوزه سنگ در استان مرکزی در حال فعالیت هستند.

*** لزوم ایجاد زیرساختهای لازم برای بهره برداری از معادن

رئیس خانه صنعت و معدن استان مرکزی هم می گوید: در صورت ایجاد زیرساخت های معدنی همانند بخش صنعت در استان ، عقب افتادگی های بخش معدن منطقه نیز برطرف خواهد شد.

ˈمنوچهر توسطیˈ بی توجهی دستگاه ها به صاحبان و بهره برداران سنگ و نبود تشکل فراگیر برای انتقال تجربیات علمی و عملی را آفت بزرگ بخش معدن دانست و افزود: وجود مشکلات متعدد در بخش سنگ باعث شده معدنکاران نتوانند از قابلیت های موجود برای حل مشکلات استفاده کنند.

وی گفت: در شرایط کنونی ایجاد یک شرکت عرضه داخلی برای بسته بندی و فروش تولیدات از ضرورت های ساماندهی وضع بی سر و سامان فروش محصولات تولیدی معادن است.

به اعتقاد کارشناسان و صاحبنظران امور معدنی، عدم شناخت بانک ها از بازدهی و بازگشت سرمایه در معادن، به کارگیری و اعطای وام با وثیقه پروانه بهره برداری، لزوم توسعه زیرساخت های جاده ای و امکانات اولیه کارگاهی در مناطق معدنی، استفاده از ضمانت صندوق بیمه و تسهیلات بانکی به منظور توسعه و تجهیز کارگاه ها، راهکارهایی است که ضمن هموار کردن مسیر توسعه این بخش، خام فروشی را کاهش داده و نرخ تمام شده سنگ برای ورود به بازار صادرات سنگ های فرآوری شده را پایین می آورد.

این کارشناسان می افزایند: با توجه به پتانسیل بالای تولید و فرآوری سنگ محلات، ایجاد ˈشهرک صنعتی سنگˈ در این خطه مانند شیراز از ضرورت ها است که مسئولان باید در این زمینه برنامه ریزی و سرمایه گذاری کنند تا در این شهرک صنعتی خصوصی، کارخانه های سنگبری، مجسمه سازی، دستگاه های ساخت ستون های سنتی و مدرن، طراحی اتوماسیون صنعتی، عرضه لوازم سنگبری و کارگاه های تعمیرات ماشین آلات سنگبری دایر شود.

کارشناسان امور معدنی معتقدند: با توجه به ذخایر سرشار و پتانسیل های بالای سنگ در استان مرکزی ، سرمایه گذاری در این بخش علاوه براشتغال آفرینی و ارزآوری، تکیه به صادرات نفتی را کاهش می دهد و کشور را به سوی اقتصاد مقاومتی مورد تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی رهنمون کرده و حماسه اقتصادی را به شکوفایی و ظهور خواهد رساند.

آنان می گویند: در سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور، نقش معدن در تولید ناخالص داخلی ملی باید به سه برابر افزایش یابد که رسیدن به این رقم ، مستلزم فعالیت گسترده و هدفمند در توسعه اکتشافات مواد معدنی ، ایجاد زیر ساخت های لازم برای بهره برداری معادن ، راه اندازی معادن جدید ، تغییر تکنولوژی افزایش بهره وری در معادن و ایجاد واحدهای فرآوری مبتنی بر مواد معدنی است و بی شک رسیدن به این آرمان، بدون برنامه ریزی و حضور موثر متخصصان و دانش آموختگان میسر نخواهد شد.

روز دهم تیرماه بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان ˈروز صنعت و معدنˈ نامگذاری شده است.

اختصاص این روز فرصت مغتنمی است که به مهمترین موتورمحرکه اقتصاد یعنی بخش صنعت و معدن نگاهی اندیشمندانه شود چرا که این بخش به عنوان عامل مولد اشتغال پایدار در افزایش تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه ، نقش بسزا و حائز اهمیتی دارد.