جناب مدیر! جسارتا ترافیک یک علم است…

سالهاست از نبود عزم جدی برای توسعه در شهر می نالیم بدون آنکه کوچکترین تلاشی برای ایجاد زیرساختهای توسعه در شهر اراک انجام شده باشد. خنده دار است که بعضی ها از نبود سرمایه گذار می نالند اما دقت نمی کنند که تا این بی ثباتی در مدیریت شهری اراک وجود دارد هیچ سرمایه گذار هوشمندی وارد عرصه این کارزار نمی شود. بهرحال یکی از زیر ساختهای توسعه پژوهش محوری است که متاسفانه در مدیریت شهری جایگاهی ندارد.
در اکثر حوزه ها طرح ها و توجیهات کارشناسی وجود ندارد و تنها سعی و خطای مدیران و اجرای ناقص طرح هایی که شاید بنای علمی داشته باشند آسیب های متعددی را پیکره شهر وارد ساخته است و متاسفانه تمامی مدیرانی که ایده های خود را جسورانه اجرایی کرده اند حاضر نیستند تبعات آسیب های وارده را هم بپذیرند. البته نبود طرح و ایده های کارشناسی و علمی در بخشهایی که مردم روزمره با آنها سر و کار دارند بیش از پیش خودنمایی می کند و یکی از این حوزه های مبتلابه در شهر اراک مدیریت ترافیک و حمل و نقل شهری است که از نابسامانی ویژه خود بشدت رنج می برد.
اصولا روند کار مدیریت شهری در دنیا اینچنین است که ابتدا امکان سنجی و نیاز سنجی صورت می گیرد و سپس برای رفع مشکلات نسخه های گوناگون در نظر گرفته می شود و نهایتا با حضور مشاوران مختلف طرح اجرایی و عملیاتی می شود. در ایران اینگونه است که ابتدا اجرا می کنند و بعد می آیند و ابعاد مختلف را با دیدگاهها و سواد محدود مسئولین بررسی می کنند و اصولا توجیهات مدیریتی چیده می شود که عموما دهان پر کن و ادعاهای بی اساسی هستند که در اکثر موارد غیر کارشناسی و حتی با ساده ترین اصول مدیریت علمی در ان حوزه مغایرت دارد و صرفا برای بستن موقت دهان خبرنگاران سمج کاربرد دارد و بالاخره که افکار عمومی متوجه عدم وجود توجیهات کارشناسی و منطقی علمی می شود.
مثلا درمورد همین تغییرات ترافیکی شهر مشخص می شود که ایجاد گره های ترافیکی متعدد و تقاطع های همسطح نسبت به قبل بیشتر شده اند یا کمتر؟ بالاخره که معلوم می شود هدایت ترافیک از فلان تقاطع به چند صد متر پایینتر مشکلی از فلان معبر و بهمان مسیر حل می کند یا خیر؟ شاید خنده دار باشد که بعضا ادعا می شود می خواهیم از ناوگان حمل و نقل عمومی حمایت کنیم اما در عمل اینطور نیست چرا که خودروهای تک سرنشین هنوز در مرکز شهر براحتی تردد می کنند ولی فلان پیرزن یا پیرمرد و یا زن بچه به بغل باید چند صد متر از ایستگاه اتوبوس تا مرکز شهر برای انجام کار ضروری پیاده روی کند. حالا اصلا کاری نداریم که پیاده رو را برای انجچام کار عمرانی سالهاست به فلان پیمانکار پولدار اجاره داده ایم…
ایکاش شورای محترم شهر که طرح جابجایی ایستگاه های اتوبوس را تصویب و اجرایی کرده روزی از توجیهات کارشناسی این طرح هم رونمایی کند. اصلا بیاید و با شهامت اعلام کند که طرح کارشناسی برای این موضوع وجود دارد؟ اصلا این طرح مشاور متخصص دارد؟ امکان سنجی و نیاز سنجی پیش از اجرای این طرح را برای تنویر افکار عمومی منتشر نماید. بازخوردسنجی اجرایی را هم به افکار عمومی شهروندان ارائه نماید. البته متاسفانه با این اجرای ضعیف خیلی بعید است بر خلاف روند مدیریت شهری در اراک این طرح حاصل یک ایده و یا پیشنهاد خام نباشد که چون بعضی عزیزان مسئول می خواسته اند طرحی نو دراندازند از حول حلیم در دیگ افتاده اند.
اینکه چند هسته ای شدن شهر نیاز بی چون و چرای این روزهای کلانشهر اراک است شکی نیست اما مگر نه اینست که مدیریت شهری بصورت جزیره ای نه تنها اثر بخش نیست بلکه آسیب های غیر قابل جبرانی هم بدنبال دارد و اصولا مدیریت شهری بصورت واحد چاره و درمان دردهای بی درمان این شهر است که تا کنون مورد توجه قرار نگرفته است. واقعا چند هسته ای شدن شهر با تغییر ایستگاه های اتوبوس ممکن است؟ بقیه حوزه های مدیریت شهری در کجای این پازل ناقص قرار داد؟ در اینکه ایستگاه های جامع در خطوط اتوبوسرانی یکی از راهکارهای علمی است شکی نداریم اما جانمایی غیر کارشناسی و غیر منطقی ایستگاه ها و مسیرهای اتوبوس هم به همان اندازه اثر بخشی طرح می تواند فاکتور منفی در ترافیک شهر محسوب شود. چرا برای مدیران شهری اراک مهم نیست که شهروندان بواسطه این طرح های غیر کارشناسی تا چه حد به دردسر و مشکل افتاده اند؟
ایده چند هسته ای شدن شهر اراک بدون شک باید با نگاه جامع مدیریت واحد شهری مورد بررسی قرار گیرد. یعنی اینکه نه تنها در حوزه ترافیک بلکه در حوزه اصناف و مشاغل و حتی تراکم های مناطق مختلف مورد بهره برداری قرار گیرد. حالا بالفرض که مردم مجبور شدند با مشکلات فراوان از طرح اتوبوسرانی برای تردد استفاده کنند ولی با تراکم ها و مجوزهای متعدد ساختمان های پزشکان و مشاغل مزاحم مرکز شهر چه می کنید؟ البته خنده دار ترین بخش این پازل ناقص که به قفل شدن مرکز شهر اراک می انجامد اجرای طرح های مختلفی است که بددون شک بر ترافیک مرکز شهر می افزاید. مثلا همین مجتمع های تجاری مرکز شهر که یکی پس از دیگری مجوز می گیرند و البته عدم مدیریت صحیح ترافیکی بر شهر که واقعا متضرر شدن شهروندان را بدنبال دارد.
راستی کدام شهر را در ایران سراغ دارید که اینقدر خیابان یکطرفه و تقاطع های غیر منطقی داشته باشد؟ دوستان و مدیران ترافیکی شهر در نظر داشته باشند که تنها رهایی از این مشکلات چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت استفاده از کارشناسان و مشاورین تحصیلکرده و البته با تجربه است که مشکلات مشابه شهرهای دیگر را حل کرده اند نه اینکه با توصیه های خاله زنکی و ایده های فلان پسرخاله و ایده هایی که از کودکی بعضی ساکنین اراک در سر دارند و اتفاقا منطقی و علمی هم نیست بخواهیم با سعی و خطا فقط کاری کرده باشیم. متاسفانه کمتر در مجموعه مدیریت شهری کارشناسان متخصص و با تجربه در حوزه های تخصصی پیدا می شود و نتیجه همین می شود که اتوبوسرانی به این شکل و تاکسیرانی به شکلی دیگر و فلان خدمات شهری هم به حالتی دیگر نه تنها خدماتی منطقی و مطلوب به شهر ارائه نمی کنند بلکه زمینه های از هم پاشیده شدن شیرازه شهر را فراهم می کنند و شهرداری هم بعنوان متولی که توان مدیریت ندارد تنها شاهد ماجراست و مجبوریم به این دور باطل ادامه دهیم.
تا کجا می توانیم به عقب نشینی و خریدن اراضی شهر برای اضافه کردن به معابر عمومی استفاده کنیم؟ تا کجای می توانیم دور برگردان بزنیم و بعدا به چند صد متر پایینتر منتقل کنیم؟ تا کجای می توانیم خیابان ها را یکطرفه کنیم؟ تا کجا می توانیم مدام ایستگاه های اتوبوس را جابجا کنیم؟ بالاخره یک جایی مرکز شهر و معابر اصلی شهر قفل خواهد شد همانگونه که الان در ساعاتی از روز قفل می شوند. آنوقت می خواهیم چه کار کنید؟ خوب همان کار را الان انجام بدهید. کار اصولی و منطقی و زیرساختی که شما هم در کاهش آسیب های وارده به پیکره شهر سهیم باشد. و البته نسبت به اهمال این روزها و سالهایتان در آینده پاسخگو باشید…
احتمالا برخی اعضای شورای شهر بخواهند همه کاسه کوزه ها را بر سر شهرداری و سازمان های تابعه شهرداری بشکنند. اما واقعا این کار جوانمردانه نیست چرا که نهایتا طرح های شهری با تصویب و نظر نهایی شورای شهر اجرایی می شود و باید این شورا با استفاده از توان کارشناسی متخصصان برآورد نهایی طرح های پیشنهادی شهرداری را ممیزی نماید و اصولا شورا در تصویب یا عدم تصویب طرح های شهری مختار است. البته شنیده هایی هم جود دارد که برخی عزیزان شورای شهر بنا دارند توپ را در زمین شهرداری بیندازند و با بهانه ناتوانی شهرداری منکر تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم تصمیمات خود در شهر شود که امیدواریم این انتقاد موجب سوء استفاده های سیاسی برخی منتقدان شهرداری نشود.
ارادتمند – مدیر مسئول پایگاه خبری تحلیلی استان مرکزی