موزه های استان مرکزی آماده بازدید گردشگران نوروزی است

نقش حیاتی موزه ها به عنوان مراکزی برای حفظ و حراست از یادگاران نسل گذشته در جوامع بشری نقشی بدیع و ماندگار دارد و در این بین موزه های استان مرکزی نیز در ایام نوروز با میزبانی از مسافران و گردشگران گوشه ای از این تاریخ و تمدن کهن را به تصویر می کشند.

به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از ایرنا، موزه های چهار فصل، صنایع دستی و مفاخر اراک، چهارسوق ساوه، مردم شناسی خمین، اسناد و مردم شناسی آشتیان از جمله این اماکن در استان مرکزی است.

موزه چهار فصل، حدود یکصد سال پیش و در دوره قاجاریه توسط ‘حاج ابراهیم خوانساری’ ساخته شده و چهار سوی این حمام با نقوش چهار فصل سال و مناظر طبیعی و شکارگاه ها مصور است.

این حمام در فضایی به مساحت یکهزار و ۶۰۰ مترمربع و از بخش های مجزای مردانه، زنانه، اقلیت‌های مذهبی و خصوصی تشکیل شده است.

آب مورد نیاز حمام از آب جاری قنات تامین می شده که به این منظور و حفظ گرما و حرارت، کف حمام حدود سه تا سه و نیم متر از کف خیابان پایین تر است.

دالان ورودی، سربنیه مردانه و زنانه، گرمخانه خصوصی و عمومی، هشتی بین گرمخانه، رختکن، خزینه، تون و آب انبار از بخش های دیدنی این بنا است.

تمامی بنای داخلی حمام به وسیله کاشی های معرق هفت رنگ تزیین و سقف بخش های مختلف آن نیز با آجر و ملات، گچ و آهک بصورت گنبدی طاق زده و گنبد سر بنیه نیز بر روی هشت ستون با اشکال گل، مرغ و سرباز قاجاری استوار است.

سربنیه حمام زنانه با گنبدی یکپارچه و بدون ستون برپا شده که با توجه به امکانات کم دوران قاجاریه این نوع معماری قابل توجه و تامل برانگیز است.

سربنیه مردانه و محوطه داخلی آن، نیز با کاشی های هفت رنگ، طرح های اسلیمی و ختایی مزین و گنبد اصلی بر روی هشت ستون اصلی قرار دارد.

این ستون ها به شکلی هنرمندانه با کاشی های قالبی و پیچکی زیبا و بکارگیری روش قرینه سازی و رسم بندی ها و ستون بندی با شکل های اسلیمی نظیر گل و بوته، درختان سرو، صنوبر، انگور، منظره های طبیعی مثل چشمه های آب، رودخانه و گیاهان وحشی و پرندگان کار شده است.

حدود پنج هزار متر فضای حمام چهار فصل شامل سربنیه مردانه و گرمخانه، رختکن و هشتی بین گرمخانه و رختکن به موزه اختصاص یافته و اشیای متعلق به دوره های مختلف قبل و بعد از اسلام شامل تنگ های سفالی، کاسه، خمره، قدح، پیمانه، انواع مجسمه، آفتابه و لگن، سنگ نوشته و ابزارآلات کشاورزی و دفاعی در آن نگهداری می شود.

تالار مردم شناسی، وسایل باستانی دوران اسلامی، تابلوهای خوشنویسی هنرمندان استان مرکزی، اشیای باستانی قبل از اسلام، کتیبه های دوران قاجاریه و صفوی و گچبری مسجد جامع، مراسم حنابندان در دوره قاجاریه و پیکره اقلیت ها از تالارهای موزه چهار فصل اراک است.

موزه سلطان آباد یکی از موزه های استان مرکزی است که در بازار اراک و بافت قدیمی شهر واقع شده و مجموعه ای نفیس از خطوط مختلف قرون اسلامی از کاتبان مشهور آن دوران همچون محمدجعفر تبریزی، میرزا غلامرضا اصفهانی، میرزا رضاخان فراهانی و همچنین تابلوهای نقاشی قهوه خانه ای و نمونه های نفیسی از آثار فلزکاری با کتیبه و خطوط اسلامی در آن موجود است.

ساختمان موزه صنایع دستی حسن پور اراک در دوره احمد شاه قاجار و بوسیله ‘حاج علی مشیری’ از تاجران و بازرگانان فرش سلطان آباد بنا شده که در ابتدا به عنوان محل شرکت فرش و بعدها به عنوان مدرسه ای با نام مدرسه مجیدی به محل تعلیم و تربیت اختصاص یافت.

این بنا در سال ۱۳۷۴ توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از وراث حسن پور خریداری و در سال ۱۳۷۷ نیز به شماره ۱۹۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و پس از انجام عملیات مرمت و بازسازی در سال ۱۳۸۲ به عنوان موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی افتتاح شد.

این خانه در بافت تاریخی اراک و مجموعه بازار در گذار سپهداری به فاصله پنج متری از گذر اصلی مجموعه بازار واقع شده، بطوریکه از منزل مذکور می توان به مدرسه قدیمی سپهداری و حمام تاریخی چهارسوق و سایر نقاط بازار دسترسی پیدا کرد.

موزه حسن پور، همچون بناهای اولیه مسکونی شهر سلطان آباد، درون گرا با یک حیاط مرکزی و در سه جهت شرق، غرب و شمال دارای اتاق هایی به سمت حیاط است.

سازه اصلی بنا خشتی و پی ها از جنس سنگ بزرگ و دوغاب گل و آهک بوده و نماسازی بنا نیز با استفاده از آجر و کاشی تزئین شده است.

بخش شبستان ها و اعیان نشین بنا نیز در طرف غرب، شرق و شمال با اتاق های مسکونی، آشپزخانه، انبار، دستشویی و نانواخانه ساخته شده و در آشپزخانه و انبار جایگاه هایی مخصوص ذخیره انواع مواد غذایی وجود دارد.

سراسر قسمت اعیان نشین از طریق درها و گذرگاه ها به یکدیگر راه دارند، کف حیاط حدود یک و نیم متر از کف خیابان پایین تر و اتاق ها نور لازم را از حیاط می گیرند.

تالار ˈخط و خطاطیˈ، ˈسفال، شیشه و سرامیکˈ، ˈفرش و گلیمˈ، ˈفلز و آثار حجمیˈ، ˈتالار چوبˈ و ˈمنسوجاتˈ از بخش های دیدنی و جذاب این موزه است.

موزه مفاخر اراک نیز با بخش‌های مختلف شامل تالار حضرت امام‌ خمینی (ره)، مفاخر مذهبی، دینی، علمی، فرهنگی و در قید حیات، امیرکبیر، قائم‌مقام فراهانی، سرداران شهید، مرکز اسناد و مدارک مفاخر، کارگاه مرمت و عکاسی، نگارخانه و فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی و هنری آماده بازدید مسافران و علاقمندان است.

در این موزه سردیس‌ها به همراه آثار چاپ شده و اسناد، عکس‌ها و گزارش‌های متعلق به امام خمینی (ره)، امیرکبیر، قائم‌مقام فراهانی، پروین اعتصامی، کربلایی کاظم کریمی ساروقی، ملامهدی نراقی، ملا احمد نراقی، میرزا حسن آشتیانی، سلمان ساوجی، پروفسور حسابی، دکتر محمد قریب، آیت‌الله اراکی، علی‌اکبرخان فراهانی، استاد فتحعلی واشقانی فراهانی، شهیدچمران، شهید محلاتی، میرزا عیسی فراهانی، ضیاء‌الدین عراقی، عباس سحاب و فخرالدین عراقی به نمایش درآمده است.

ساخت بنای موزه که به منزل خاکباز مشهور است در اواخر دوره قاجاریه توسط سید حسین خاکباز یکی از فرزندان حاج آقا محسن اراکی انجام شد.

این بنای کوشکی با تزئینات آجری خاص دوره قاجاریه به مساحت سه هزار متر مربع ساخته شده و دارای دو ایوان شرقی و غربی، ۱۱ اتاق، حمام خصوصی و دو قنات که یکی در محوطه ساختمان به نام قنات ده و دیگری در زیر آب انبار به نام قنات خان حاکم، است.

موزه سالار محتشم خمین، تکیه فرمهین، گنبد چهار سوق و مسجد جامع ساوه، منزل وزیر دفتری و معتمدالدوله آشتیان از دیگر موزه های استان مرکزی است.