شبکه های اجتماعی و لزوم شناخت فرصت ها و آسیب های نو پدید

به گزارش اخبار روزانه استان مرکزی و به نقل از ایرنا ، پدیده جدید شبکه های اجتماعی با جذابیت بالا هم اینک در سبد رفتاری تمامی سنین و اقشار جامعه ورود پیدا کرده و لزوم شناخت فرصت ها و آسیب های نوپدید آن در بستر اجتماعی به ویژه رفتارشناسی نسل جوان و نوجوان امری ضروری به نظر می رسد.
در دسترس بودن و کم هزینه بودن ابزارهای جدید فناوری نوین که به راحتی از طریق گوشی تلفن همراه در اختیار همگان قرار گرفته ورای تغییرات وسیع در مناسبات سنتی ارتباطی و در صورت غفلت از آسیب ها و ناآشنابودن خانواده ها با قابلیت ها و تهدیدهای آن می تواند آثار جبران ناپذیری را به جا بگذارد که این مهم تکلیف صاحب نظران علوم ارتباطی و روانشناسی را سنگین تر می کند.
این درحالیست که تسلط بر کارویژه های شبکه های مجازی از سوی تصمیم سازان و مردم می تواند به امکانی منحصر به فرد با سرعت فراگیری بالا در نهادینه کردن موضوعات فرهنگی و اقدامات توسعه محور، همگرایی بخش های مختلف جامعه برای هدف واحد به کار گرفته شود و مکمل راهبردهای نهادهای تربیتی و آموزشی قرار گیرد.
مشاور امور خانواده اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی گفت: در جامعه سنتی خانواده نقش محوری را در اجتماعی شدن فرد ایفا می کند و در کنار آن نهادهای تربیتی و آموزشی به صورت مکمل زنجیره ارتباطات چند لایه را بسط داده و خود این گروه ها نیز به صورت خودکنترلی نیازها و علایق افراد را رشد می دهند.
محسن صفایی افزود: مهمترین کارویژه گروه های کوچک اجتماعی در کنار تبادل اطلاعات و ارتباطات سریع تقویت مهارت های پایه فرد، تقویت اعتماد به نفس، ایجاد زمینه برای اظهار نظر، به دست آوردن دیدگاه مشترک، ایجاد نگرش در موضوعات مختلف و کنترل عواطف و احساسات استو در یک کلام کانونی برای اجتماعی شدن و پاسخگویی به عواطف است.
وی اضافه کرد: با ورود پدیده شبکه های اجتماعی کانون توجه ارتباطات از سطح چهره به چهره و ملموس به دنیای مجازی سوق می یابد و علاوه بر کمرنگ شدن نقش عاطفه و خانواده بر شکل گیری شخصیت و کارویژه های ارتباطی بین فردی در بخش های مختلف جامعه ، الگوی تربیتی ناشناخته و چند وجهی پیش روی افراد به ویژه نوجوانان و جوانان قرار می گیرد که هنوز پیامدهای آن از سوی صاحب نظران به صورت عمقی واکاوی نشده است.
مشاور امور خانواده اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی بیان کرد: ارتباط در شبکه های اجتماعی به صورت پیام مکتوب و تصویری و ( چندرسانه ای)مولتی مدیا منتقل می شود و کاربر آن بدون هیچ کنترلی ممکن است در معرض مسایل غیراخلاقی، شایعه پراکنی ها، مبالغه، برچسب زدن ها، ایجاد تفرقه و تضاد و یا القائات رفتاری و فکری قرار بگیرد که راهنمایی برای مواجه با آن نیز همراه نداشته باشد.
صفایی ادامه داد: امروز شبکه های اجتماعی باعث ایجاد حفره های ارتباطی در خانواده ها شده و هر عضو خانواده و گروه های اجتماعی با در دست داشتن گوشی تلفن همراه به جزیره تنها تبدیل شده که در دریای انباشت اطلاعات غوطه ور می شود اما مرجع های حقیقی و شناخته شده برای پاسخگویی به نیازهای عاطفی و تربیتی را به صورت شفاف ندارد.
وی اظهار کرد: پیش از این گردهمایی های دوستانه و خانوادگی محملی برای تبادل اطلاعات مفید و پیوست های عاطفی بود اما امروز هر کس با اینکه در جمع انسانی است اما بیشتر با گوشی تلفن همراه خود مشغول است و این مساله باید از سوی دستگاه های متولی فرهنگ و امور اجتماعی به صورت عمیق و ریشه ای مطالعه شود و پیامدهای مثبت و منفی آن تا دیر نشده شناسایی و برای آن برنامه های کارآمد اجرایی ترسیم شود.
این مشاور خانوادگی عنوان کرد: خانواده ها یکسری کارکردهای اجتماعی مانند لبخند زدن، صحبت های محبت آمیز، ارایه اطلاعات دقیق و درست برای فرزندان دارند اما امروز در بسیاری از خانواده ها با وجود غلبه نقش پررنگ شبکه های اجتماعی، این کارکردها کمرنگ شده وآن چه به عنوان تعریف و مصداق نقش والدین، گروه همسالان و کانون های مردم نهاد و عمومی ، رسانه های جمعی در تعلیم و تربیت رونق داشته با تولد شبکه های اجتماعی و فضای مجازی در حال تحول بنیادین است.
وی بیان کرد: آنچه مسلم است شبکه های اجتماعی بر الگوی گفتاری، دوست یابی، رفتارهای جنسی، فرهنگی و مطالبات بین فردی به شدت اثرگذاری دارند و وانهادگی نسل نوجوان و جوان با دریایی از اطلاعات که برخی از آن ها تاثیرات مخرب و انحرافات متعددی را می تواند در پی داشته باشد، صحیح نیست.
مشاور خانواده اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی اضافه کرد: در حوزه مسایل جنسی از طریق این شبکه ها نگرش هایی برای نوجوانان ایجاد می شود که با روش، سبک تربیتی و خط قرمزهای خانواده های ایرانی و اسلامی همخوانی ندارد و باعث ایجاد تضادهای جدی در این قشر می شود و به دلیل جذابیتی که در این روش ها پیشنهاد می شود ممکن است آسیب های جبران ناپذیری برای قشر جوان و حتی در بین همسران ایجاد کند.
صفایی اظهار کرد: دایره اثرگذاری شبکه های اجتماعی برای نوجوانان و جوانان بسیار گسترده تر از گروههای دیگر است چرا که این قشر در سنین آزمون و خطا و تجربه اندوزی هستند و ممکن است به دلیل نداشتن تجارب و پختگی کافی با مشکلات بیشتری مواجه شودند.
وی اظهار کرد: ناهنجاری های رفتاری، بلوغ زودرس، پراکندگی و تعلیق هویت، تنوع گرایی در سلایق جنسی، تضاد در نگرش های دینی و مذهبی و انتقاد به سبک زندگی والدین تنها بخشی از معایب استفاده ناصحیح از شبکه های اجتماعی است.
مشاور خانواده اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی افزود: خانواده ها باید برای استفاده از شبکه های اجتماعی برنامه ریزی داشته باشند و نمی توان با الگوهای ناشناخته مانوس شد و انتظار تربیت درست داشت.
صفایی بیان کرد: پدران و مادرانی که خود عضو شبکه های اجتماعی مختلف هستند فرصت طلایی را برای بودن در کنار فرزندان خود از دست می دهند و با رویه رفتاری خود به آنها می آموزند که به جای ارتباط چهره ای ساکن جزیره های مجازی باشند و آمیختگی با این الگوی ناشناخته دورنمای روشنی را در سرنوشت ارتباطات خانوادگی و اجتماعی در خود ندارد.
وی گفت: خانواده ها باید در زمینه شبکه های اجتماعی محدودیت و خط قرمز برای فرزندان خود در نظر بگیرند و سهم تربیتی و همچنین ارتباط دوستانه با فرزندان را فراموش نکنند و درصورت حضوردر شبکه های اجتماعی نیز سعی کنند همراهی منطقی با هم داشته باشند.
مشاور خانواده اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی ادامه داد:شبکه های اجتماعی سرمایه ارتباطی گپ و نظر را که می تواند عامل سازندگی باشد نشانه گرفته و به دلیل جذابیت بالا، استفاده از این فرزند فناوری تاثیر خود را بر حوزه کتابخوانی و محافل دوستانه نیز گذاشته است.
صفایی تاکید کرد: شاید نتوان شبکه های اجتماعی را از زندگی افراد حذف کرد اما می توان در محیط خانواده زمان خاص برای آن قایل شد.
وی گفت: از دیگر کارکردهای منفی شبکه های اجتماعی، پایین آمدن تمرکز و علایق تحصیلی در دانش آموزان است که این مهم بسیار نگران کننده است.
مشاور خانواده اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی اضافه کرد: متاسفانه بسیاری از دانش آموزانی که عملکرد درسی خوبی داشته اند به دلیل استفاده ناصحیح از شبکه های اجتماعی و پرداختن به جذابیت های کاذب این شبکه ها دچار افت تحصیلی شدید شده اند و به جای مطالعه و درس خواندن وقت زیادی را صرف حضور در این شبکه ها می کنند.
فرزاد نوابخش استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این خصوص گفت: رشد فناوری ارتباطی پدیده ای اجتناب ناپذیر است و این تصمیم سازان حوزه فرهنگی و اجتماعی هستند که باید با داشتن برنامه های کارآمد از آن به نحو شایسته در روند توسعه استفاده کنند و آسیب های آن را به حداقل برسانند.
وی اظهار کرد: شبکه های اجتماعی به عنوان گروه های جدید ارتباطی در بستر مجازی قابلیت های بالایی را برای رشد فکری و فرهنگی دارند و با مدیریت صحیح می توان از این ظرفیت در بالندگی ایده پردازی و فرهنگ سازی در مقوله های نرمی چون محیط زیست، مهار آسیب های اجتماعی و پیشبرد اقدامات فرهنگی و هنری بهره گرفته شود.
این استاد دانشگاه معتقد است: مهارت آموزی در خصوص چگونگی استفاده از وسایل فناوری نوین و آگاهی دادن به کاربران از آسیب های احتمالی از مسایلی است که باید به سرعت توسط دستگاه های متولی در جامعه شناسنامه دار شود.
دکتر نوابخش عنوان کرد: این شبکه ها بستری برای طیف وسیع تر از نسل جدید فناوری هستند و اگر تصمیم سازان اجتماعی و ارتباطی برنامه نداشته باشند به جای استفاده صحیح همواره پیرو این راه خواهند بود و باید آسیب های آن را نیز پذیرا باشند.
وی گفت: این شبکه ها قابلیت منحصر به فردی در اطلاع رسانی همگانی دارند و نباید این مهم از زاویه نگاه در مسایلی که به همدلی و همراهی عمومی نیاز دارد، دور بماند.
فرمانده انتظامی استان مرکزی نیز گفت: پایگاه ها و شبکه های مجازی باید توسط خانواده ها کنترل و رصد شود و نباید اجازه داد که بستر اطلاعاتی در این حوزه جایگزین و یا رقیب الگوهای شناخته شده تربیتی شود.
سرهنگ کیومرث عزیزی بیان کرد: بهره گیری از شبکه های اجتماعی بدون برنامه موجب ایجاد شکاف بین نسلی در جامعه می شود زیرا برخی مباحث هدایت شده در شبکه های اجتماعی وجود دارد که با موازین فرهنگی و تربیتی ما فاصله دارد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری مرکزی نیز گفت: هر ابزار جدیدی توسط بشر ایجاد می شود یک دستاورد است و در کنار آن باید برنامه موثر نیز برای استفاده درست در راستای توسعه و ارتقای دانش بشری ترسیم شود.
غلامرضا فتح آبادی بیان کرد: اگر از شبکه های اجتماعی استفاده صحیح و کارآمد شود یک فرصت است که باعث افزایش آگاهی و تبادل اطلاعات می شود .
وی افزود: اگر افرادی که از این شبکه ها استفاده می کنند افرادی کم اطلاع باشند این امر می تواند استفاده آنها از این شبکه ها را به یک تهدید تبدیل کند.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان مرکزی نیز گفت: شبکه های اجتماعی در کنار مزایای مختلف، معایبی نیز دارند که نداشتن اطلاعات و آشنایی از این شبکه ها و فضاهای مجازی می تواند آسیب هایی را برای خانواده ها به بار آورد.
سرهنگ سید احمد خسروی افزود: گسترش فناوری های نوین از جمله اینترنت و شبکه های مجازی اگر چه موجب سهولت در بسیاری از کارها و امور شده اما آسیب های زیادی را نیز به همراه دارد.
وی بیان کرد: متاسفانه این آسیب بیشتر متوجه کودکان، جوانان و نوجوانان است و امروز گوشی های تلفن همراه و تبلت به راحتی به عنوان یک اسباب بازی در دست حتی نونهالان است.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان مرکزی ادامه داد: در گذشته کودکان، جوانان و نوجوانان در کوچه و پارک ها به دنبال یک توپ یا بازی های دیگر می دویدند، برخی اوقات را به تماشای کارتون می پرداختند و بیشتر ساعات خود را به بازی با همسالان اختصاص می دادند، اما امروز بازی های گروهی و ورزشی که در سلامت افراد بسیار تاثیرگذار است، کمتر دیده می شود و کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان وقت خود را از طریق شبکه های اجتماعی و فضاهای مجازی پر می کنند.
وی بیان کرد: محبت و عاطفه ای که در گذشته بین اعضای خانواده ها به چشم می خورد امروز با پررنگ شدن نقش شبکه های اجتماعی و فضاهای مجازی رنگ باخته و این تهدیدی بزرگ است.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان مرکزی اضافه کرد: امروز کودکان، جوانان و نوجوانان به راحتی از طریق این شبکه ها با مسایل مختلفی آشنا می شوند که بسیاری از آن ها با فرهنگ ما همخوانی ندارد و می تواند موجب بروز آسیب های اجتماعی مختلف شود.
سرهنگ خسروی هشدار داد: خانواده ها باید مراقب باشند و مدام به فرزندان خود در خصوص این شبکه ها آگاهی دهند و برای آنها وقت تعریف کنند.
وی اظهار کرد: بسیاری از طلاق ها، اختلاف های خانوادگی و آسیب های اجتماعی به دلیل استفاده ناصحیح از شبکه های اجتماعی رخ می دهد.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مرکزی نیز گفت: گسترش فناوری های نوین در دنیای امروز یکی از موضوعاتی است که با سرعت زیاد در حرکت است که هم آثار منفی و هم آثار مثبت دارد.
زهرا فرجی افزود: شبکه های مجازی یکی از این فناوری ها است که دسترسی آسان و سهل به آخرین اطلاعات روز یکی از کارکردهای مثبت این شبکه ها است.
وی بیان کرد: متاسفانه بسیاری از خانواده ها از کارکردهای صحیح این شبکه های اطلاع ندارند و این امر موجب بروز آسیب های مختلفی شده است.
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری مرکزی ادامه داد: صرف نظر از مبهم بودن آثار استفاده مستمر شبکه های مجازی، آسیب هایی که ممکن است تماس مداوم با گوشی تلفن همراه برای بدن داشته باشد نیز به درستی مطالعه نشده است. فرجی افزود: بیشتر مردم به ویژه نوجوانان با نگاه تفریحی و کنجکاوانه وارد این شبکه ها می شوند اما با فعالیت گسترده در گروه های مختلف پس از مدتی دچار مشکلات و آسیب های اجتماعی می شوند.
وی بیان کرد: این شبکه ها برای زنان و مردان به ویژه زوج های جوانی که در این شبکه ها فعالیت دارند یک تهدید جدی است و بسیاری از طلاق های اخیر و خیانت همسران به یکدیگر به دلیل این شبکه ها رخ داده است.
وی گفت: با پررنگ شدن شبکه های اجتماعی، شاکله بسیاری از خانواده ها از حالت سنتی خارج شده و ادامه این روند یک تهدید جدی است.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مرکزی افزود: بیشتر اعضای خانواده به جای اینکه اوقات خود را در کنار یکدیگر بگذرانند در شبکه های اجتماعی ورود می کنند.
فرجی اظهار کرد: بسیاری از زنان و دختران جامعه به دلیل ارتباطات غلط و فعالیت در گروه هایی که با ارزش های اسلامی منافات دارد از طریق این شبکه ها مورد سوء استفاده و آسیب های جدی قرار گرفته اند.
وی به خانواده ها هشدار داد: از شبکه های اجتماعی در زمینه مطلوب استفاده شود و اعضای خانواده مراقب سوء استفاده شیادان و صیادان این شبکه ها باشند تا گرفتار آسیب های مختلف و جبران ناپذیر نشوند.
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری مرکزی ادامه داد: برنامه ریزان نیز باید سیاستگذاری مناسب این شبکه ها را در مسیر صحیح هدایت کنند تا خانواده ها کمتر دچار آسیب شوند.
رییس پلیس فتا فرماندهی انتظامی استان مرکزی نیز گفت: امنیت اطلاعات و آشنایی با به کارگیری فناوری های نوین از جمله مواردی است که باید در کانون خانواده ها مورد توجه قرار گیرد.
سرگرد مصطفی نوروزی افزود: در این شبکه ها اولین و اساسی ترین نکته ای که قبل از هر کاری باید به آن توجه شود، نصب و فعال نمودن فایر وال سیستم، آنتی ویروس به روز شده و نرم افزار های ضد جاسوسی است.
وی بیان کرد: هر چه بیشتر بدانید بیشتر در امنیت خواهید بود بنابراین با مطالعه و کسب آموزش های دوره ای، اطلاعات کامپیوتری خود را بروز کرده و آموزه های خود را به فرزندانتان نیز بیاموزید.
رییس پلیس فتا فرماندهی انتظامی استان مرکزی ادامه داد: زمان استفاده فرزندان از شبکه های اجتماعی را با یک برنامه ریزی محدود کرد و برای نظارت و کنترل بر فعالیت های کامپیوتری فرزندان از نرم افزار های کنترل والدین و نرم افزار های نظارتی بهره جست چرا که مخاطرات در این حوزه زیاد است.
سرگرد نوروزی اظهار کرد: باید دقت داشت که انتخاب محل قرار دادن کامپیوتر و هوشیاری در خصوص تحرک های رفتاری نوجوانان و جوانان در خصوص پیشگیری از مخاطرات این فناوری های نوین، بسیار راهگشاست.
سرگرد نوروزی اظهار کرد: باید سعی شود کامپیوتر خانگی در محل پرتردد قرار گیرد و در انتخاب کلمات عبور نیز باید دقت شود (حداقل هشت کارکتر و ترکیبی از حروف، اعداد و علایم باشد) به طوری که به آسانی قابل حدس زدن نباشد.
وی عنوان کرد: هرگز با نام کاربری که بیانگر اطلاعات واقعی است نباید وارد اینترنت شد و اطلاعات شخصی خود را در بستر اینترنت افشا کرد و از سوی دیگر نیز باید مراقب اطلاعات مسمومی که در این محیط گذاشته می شود، بود.
وی گفت: در بستر اینترنت هویت ها نا مشخص است و به راحتی می توان یک هویت جعلی ایجاد نمود، بنابراین از اعتماد بی جا به افراد باید پرهیز شود و جریان احساسی عمیق بدون شناخت کافی از مخاطب خطاست.
به اعتقاد مسوولان و کارشناسان استان مرکزی حال که امکان پشت پا زدن و به گوشه ای افکندن فناوری های نوین ارتباطی میسر است باید از این وسایل همانند سایر دستاوردهای بشری به درستی استفاده شود تا آسیبهای آن به حداقل برسد.