بدسلیقه گی مسئولان در زیباسازی شهر / آنها یا نمی دانند شهر چیست یا زیبایی
این شعار که شهر ما خانه ماست سالهاست که به چشم و گوش مردم شهرها آشناست ولی نکته جالب اینجاست که در این خانه نیز مانند خانه های دیگر اگر وسایل با سلیقه و منظم قرار نگیرد زیبا نخواهد بود.
در فضای شهری در کنار نظافت و پاکی شهر مسائلی مانند مبلمان شهری، بیلبوردها و تابلوهای شهری، رنگآمیزی و نماهای ساختمانها، نصب مجسمهها و احجام زیبا میتواند فضای مربوط به شهر را زیباتر کند ولی متاسفانه در سالهای اخیر در شهری که این روزها نام کلان را هم یدک می کشد و در انحصار خودروها، ماشینها، آهنآلات و صنایع قرار گرفته و با افزایش جمعیت و ساختمانسازی و ایجاد فضاهای شهری ناموزون رنج می برد المانهایی نصب می شود که نه موجب نازیبایی شهر و خدشه در زیبایی بصری شهروندان می شود.
مقوله زیبایی شهری و نصب المان های شهری و کمک گرفتن از ابزارهایی نظیر نور و رنگ در تزیین شهرها از عوامل مهمی است که کارشناسان اغلب بر آثار آن در سلامت روانی و نشاط شهروندان و ایجاد محیط سالم و با نشاط زندگی برای شهروندان اذعان داشته و آن را از عوامل موثر در راستای در پاسخگویی به نیازهای روحی و روانی شهروندان در محیط های شهری می دانند.
با توجه به اینکه شهر اراک شهری صنعتی است و آداب وسوم و فرهنگ غنی داشته و پیشنه ای تاریخی و مشاهیری افتخار آمیز دارد وباتوجه به اهمیت و ضرورت نصب المانها شهری مدیران شهری می بایست در رفع نازیبایی های شهری و آلودگی های بصری شهر تلاش ویژه ای داشته باشند ولی متاسفانه هر روز شاهد غفلت مدیران مربوطه در زیبایی شهر و بدسلیقه گی هادر زیباسازی شهرهستیم.
زیباسازی شهری یک اولویت است
شهر علاوه بر فضای سبز و ایجاد پارکها به مبلمان شهری و المانهای مختلفی که نشانگر فرهنگ، هویت، اقلیم، مذهب و آداب و رسوم یک شهر است نیازمند است و در طی چند سال اخیر که استفاده از المانهای شهری مورد توجه قرار گرفته است کارشناسان اجتماعی معتقدند که المانهای شهری علاوه بر اینکه در زیبایی بصری شهروندان بسیار مؤثر است در معرفی شهر به گردشگران و مسافرانی که به این دیار مسافرت میکنند نقشی مؤثر ایفا می کند.
امروزه در شهرسازی، فضاهای شهری می بایست با المانها و طرحهای حجمی زیباسازی شود و زیباسازی شهری یک اولویت است که می بایست به این مقوله توجه ویژه شود تا منظر و سیمای شهر به گونهای باشد که مردم از تماشای طرحهای حجمی لذت ببرند و از نظر بصری برایشان نیرو بخش باشد.
المانهایی که در شان اراک نبود
همزمان با آغاز سال و رونق گرفتن سفرهای نوروزی بسیاری از شهروندان اراکی نیز به نقاط مختلف کشور سفر کرده و شاهد چیدمان و زیباسازی شهر ها و تحول و تغیرات محیط های شهری خصوصاً مراکز استانها بوده اند و این امر موجب افزایش توقع شهروندان از مدیران شهری و بالاخص مسئولین زیبا سازی شهر برای ایجاد المان های شهری نسبت به سالهای گذشته شده است و انتظار دارند سازمان زیباسازی شهرداری اراک در طراحی المانهای شهری به هویت شهری، فرهنگی، مذهبی و آیینی، حماسی و طبیعی و .. شهر اراک توجه کند و در سطح سراسری از نظر افراد صاحب سبک و اهل فن و هنر برای طراحی و ایجاد المانهایی در شان شهر پر شهره و صنعتی اراک استفاده کند و از برخی بی سلیقه گی ها پرهیز کرده و نگاهشان تنها به ارائه گزارش عملکرد و آمار معطوف نباشد.
محسن اکرمی یکی از شهروندان اراکی که در ایام نوروز مسافر شهر مشهد بود با اشاره به استقبال زائران و مسافران غیرایرانی از المان های نوروزی نصب شده در سطح شهر مشهد گفت: المانهای نوروزی که در سطح شهر اراک نصب شده است نسبت به المانهای شهر مشهد جدای از تعداد کم آنها شلختگی و نازیبایی در آنها مشهود بود.
وی افزود: برخی از المانهای شهری نصب شده در کنار بسیاری از تابلوهای تبلیغاتی نابسامان و تابلوهای رنگارنگ و بی نظم سر در مغازه ها و فضای سبز خشکیده شهر به نازیبا شدن شهر افزوده بود.
وصله های ناجور که لطافت ندارند
ملیحه نوری دانشجوی گرافیک یکی دیگر از شهروندان اراکی که در ایام نوروز مسافر استان لرستان و اهواز بوده نیز با بیان اینکه برخی از المانهای موقتی نوروزی که اغلب در بلوارهای کلانشهر اراک نصب شده اند بدور از هر زیبایی بصری بوده و مانند وصله هایی ناجور بر پیکر شهر هستند میگوید: المانهای نوروزی در میادین شهر اهواز برخلاف برخی المانهای اراک،حال و هوای عید و تجدید سال را به شهر داده بودند و حالت طنزی نیز به همراه داشتند که حال خوشی به شهروندان و مسافران می داد و رنگ آمیزی های شاد آنها فضای شهر را تلطیف کرده بود.
وی با تاکید بر اینکه مدیران شهری می توانند با زیبا شناختی مشخصی سلیقه سازی کنند و بر روی سلیقه عمومی تاثیر بگذارند گفت: برخی از آثار حجمی که در شهر نصب می شود اغلب کیفیت پایین و ایده پردازی نازلی داشته و به صورت شتابزده و بدور از زیبایی های بصری بوده که سلیقه عمومی را نیز کاهش می دهد.
جای خالی نمادهای بومی در شهر
علی اسماعیلی یکی از کارشناسان شهرسازی نیز با اشاره به اینکه بانگاهی گذرا به میدان های شهر اراک شاهد خواهیم بود که میادین این کهنه شهر صنعتی و تازه کلانشهر، فاقد هرگونه شکل و نمای زیبای بومی و محلی بوده و حتی می توان گفت از هیچ گونه نمایی برخوردار نیستند گفت: مدت هاست علی رغم دغدغه ها و حتی انتقادهای نخبگان و هنرمندان مسئولین زیبا سازی شهر نتوانسته اند المانی زیبا با نماهای بومی و محلی برای میدان های این شهر ایجاد کند.
وی افزود: در برخی از این میدان ها وضعیت بسیار وخیم تر بوده به طوری که باید گفت نه تنها این میدان دارای هیچگونه المانی نیست بلکه هیچگونه شباهتی به میدان نداشته و شکل هندسی آنها نیز مشخص نیست.
لزوم هویتبخشی و ایجاد خاطره در ذهن شهروندان
حال با توجه به تاکید اکثر کارشناسان بر استفاده ضابطه مند از فضای شهری برای چیدمان عناصر به عنوان یکی از نیازهای اساسی شهرهای امروزی و ضرورت ساماندهی و منظم سازی محیط شهری اعم از عناصر، المانها، مبلمان، گرافیک محیطی از نظر ساختار، رنگ، بافت و شکل که موجب می شود شهروندان از آلودگی و خستگی مفرط بصری مصون باشند، توجه به نکات مهمی چون استفاده از آثار هنری در فضاهای شهری جهت فضاسازی، هویتبخشی و ایجاد خاطره در ذهن شهروندان ، برقراری آرامش، تلطیف فضا و کاهش اثرات مخرب آلودگیهای بصری محیطی امری ضروری است.
بدسلیقه گی را اشاعه ندهیم
با توجه به اینکه در اغلب آثار کارکرد فرهنگی چندانی پشت اثر دیده نمی شود و نه تنها عملکرد درستی ندارند، آلودگی بصری را در نیزدر پی دارد، باید مسئولین امر به این مهم توجه داشته باشند که نباید هر نماد و طرحی در سطح شهر نصب شود و با مخدوش کردن ذهن مردم نوعی بدسلیقه گی را در ذهن شهروندان اشاعه داد.
تندیسها، یادمانها و نمادها هر یک به نوعی مکمل زیبایی شهری هستند و مدیر و کارشناسان زیباسازی شهر باید بدانند که مساله زیباسازی شهر یک مسئله فرهنگی است و یک طرح حجمی میتواند شناسنامه یک شهر باشد، و مدیرام امر با بهره گیری از روش های نوین و خلاقانه در زمینه آراستگی ظاهری شهر تلاش کنند،سیما و منظر شهری درخور شأن و توجه شهروندان ایجاد کنند تا هم روحیه نشاط و انگیزه عمومی در سطح شهر افزایش یابد و هم به جذب گردشگران وایجاد درآمدهای گردشگری منجر شود.
توجه به انتقادها و تجربه از گذشته
اگر نمیتوان به راحتی از کنار زحمات مدیران شهری که طی سالها برای زیباتر کردن چهره شهر متحمل شدهاند به راحتی گذشت ولی بهتر است این مسؤولین در کنار روحیه انتقادپذیرشان، کمی هم با برنامهتر عمل کنند و از کارشناسان هنری و افراد با تجربهتر مشورت بگیرند تا تلاشهایی که برای زیبایی شهری کشیدهاند بینتیجه نماند چرا که خیلی از مردم اراک شاهکارهای خلق شده در ادوار گذشته را نیز از یاد نبرده اند و هنوز سر و صدایی چندین سال پیش نصب المان میدان شهدا را به یاد دارند.
آن روز هم مثل امسال که مسئولین زیباسازی شهر با سر و صدای زیاد از نصب المانهای نوروزی و بهاری خبرداد، سر و صدای زیادی برای نصب المان میدان شهدا به راه افتاد ولی پس از رونمایی خندههای مردم و انتقاد هنرمندان شروع شد و آن گل معروف با بدنه ناموزون و نا متناسب که حتی برای بیننده عادی هم ملموس بود در میدان اصلی شهر با حجم انتقادها و بی توجه به خواسته مردم ماند.
حال امید است که افرادی که در مسند زیباسازی شهر قرار دارند ، دلسوزانهتر، با برنامهتر و کارشناسی تر عمل کنند و از گذشته درس بگیرند و حرف مردم و هنرمندان را بشنوند و به طرح ها و نماد های محدود و معدود افراد معطوف نباشند تا شاید شهرمان از این بیهویتی و کج سلیقگیها فاصله گیرد.
منبع : هفته نامه وقایع استان