نگاهی به جاذبه‌های گردشگری و زیارتی استان مرکزی
به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، استان مرکزی در هزاره اول قبل از میلاد جزو ایالات ماد بزرگ بود که تمام قسمت مرکزی و غربی ایران را در‌برمی‌گرفت و از کانون‌های قدیم استقرار در فلات ایران به‌شمار می‌رفته است.
با توجه به وجود آثار باستانی باقی مانده از دوران سلوکیان در خورهه، می‌توان گفت استان مرکزی به‌ویژه قسمت شمالی آن(دهستان خورهه) مورد توجه حکام یونانی قرار داشته است
استان مرکزی در زمان خسرو پرویز(پادشاه ساسانی) در منطقه خوربران به‌معنی محل غروب خورشید قرار گرفت و سپس در قرن دوم هجری همراه با همدان، ری و اصفهان به نام عراق عجم نامیده شد.
غله، حبوبات، زعفران، انجیر، انار، سیب، انگور، گردو، بادام، قیسی و سایر محصولات سردرختی و باغی و خشکبار و گیاهان دارویی مانند ترنجبین در کنار محصولات صنایع دستی همچون ظروف سفالی و مسی و پارچه و کرباس، گلیمنه، قالی و … از جمله محصولات تولید شده در این منطقه بود.
در چند دهه اخیر با توسعه راه آهن و احداث کارخانجات مختلف، به مرور چهره منطقه عوض شد و بعد از تقسیمات جدید کشوری و ایجاد استان تهران و مرکزی، این استان به مرکزیت اراک به‌وجود آمد.
تاریخچه اراک
شهر اراک کمتر از دو قرن پیش در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار ایجاد شد. این شهر ابتدا قلعه‌سلطان سپس سلطان‌آباد نام گرفت و در سال ۱۳۱۶ هـ.ش با عبور راه آهن سراسری از کنار آن، به اراک تغییر نام داد.
در زمان فتحعلی شاه، شورش‌های متعدد اهالی فراهان، گلپایگان و چهارلنگ علیه حکومت قاجار صورت گرفت و قشون حکومتی قلعه زلف‌آباد که محل تجمع مخالفان دولت بود با خاک یکسان شد.
از این‌رو منطقه‌ای خوش آب و هوا که مرکزیت داشته باشد و دسترسی به امکانات ارتباطی و منابع آب و قنوات داشته باشد برای این اقدامات انتخاب شد که این نقطه انتهای محل فراهان بود و سابقاً دهی به نام دستجرد در آن وجود داشت و سلطان‌آباد نام گرفت و جمعیت هشت قلعه موجود در اطراف سلطان‌آباد به شهر جدید منتقل شدند.
پس از خاتمه جنگ جهانی اول و تحولات سیاسی کشور، سلطان آباد نیز در معرض دگرگونی‌های این دوره قرار گرفت. این روند در دهه‌های بعدی نیز ادامه یافت، به‌طوری‌که امروزه شهر اراک به یکی از قطب‌های صنعتی ایران تبدیل شده است.
مراکز مذهبی این شهر می‌توان از مسجد سپهداری، زیارتگاه غارسی جن، امامزاده محمد عابد(ع)، بقعه شاه غریب(ع)، امامزاده حواخاتون(س)، امامزاده عبدالله(ع)، امامزاده محسن(ع)، امامزاده محمد(ع)، بقعه پیرمراد، امامزاده سلیمان(ع)، امامزاده حسین(ع)، امامزاده صالح(ع)، امامزاده ذلف‌آباد، مقبره آقا نورالدین و کلیسای ارامنه نام برد.
آقانورالدین از مشاهیر و پیشوایان دینی شیعه در اراک بوده است که در دوره قاجاریه زندگی می‌کرده است و مقبره ایشان هم‌اکنون نزدیک مصلای بیت‌المقدس ارا قرار دارد. روی مقبره آقانورالدین ضریح نقره‌ای قلم‌کار بسیار زیبایی نصب شده است. دیوارها و سقف روضه به طرز باشکوهی آئینه‌کاری شده است.
امامزاده عبدالله(ع) و آمنه خاتون(س)
بقاع امامزاده عبدالله(ع) و آمنه خاتون(س) در شهر اراک بوده که در خیابان شهید بهشتی(عباس‌آباد) واقع شده‌اند، این دو عزیز از نوادگان امام موسی کاظم(ع)هستند.
این دو بزرگوار مانند نگینی در شهر اراک درخشیده و مایه افتخار اهالی شهر و استان مرکزی هستند. در مورد شجره‌نامه این دو گرانقدر، هنوز در حال تحقیق و پژوهش هستند.
مرقد شاهزاده محمد عابد(ع) اراک
این امامزاده یکی از بناهای مذهبی و مهم منطقه است که در ۱۲ کیلومتری شمال شهر اراک و در مجاورت روستای مشهد میقان واقع شده است. این امامزاده، مرقد شاهزاده محمدعابد(ع) فرزند امام موسی کاظم و از بناهای دوره صفویه است.
مصلای بیت‌المقدس اراک
این مکان محل تجمع مسلمانان این شهر است که مراسم مختلف از جمله نماز عبادی ـ سیاسی جمعه و ماه رمضان و اعتکاف‌ها در این مکان برگزار می‌شود. در این مکان پنج شهید گمنام مدفون‌اند که مردم اراک از این بابت بسیار خوشحالند و منشأ خیر وبرکات بسیار برای مردم است.
حمام چهار فصل اراک
حمام چهار فصل اراک که در مرکز شهر واقع شده است در دوره قاجاریه و توسط حاج محمد ابراهیم خوانساری بنا شد و مساحت آن بالغ بر ۱۶۰۰ متر است که در فضای داخلی آن از نقوش زیبایی به‌صورت کاشیکاری مربوط به دوره قاجاریه به چشم می‌خورد.
این بنا که مربوط به دوران قاجاریه است و از آثارارزشمند و بسیار زیبای منطقه محسوب می‌شود دارای سه سمت حمام مردانه، زنانه و حمام اقلیت‌های مذهبی بوده است.
رخت‌کن این حمام که چند متر از سطح خیابان پائین‌تر است، با کاشی‌های زیبای هفت‌رنگ تزئین شده است و در حال حاضر به‌عنوان گنجینه چهار فصل مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
به جز حمام چهار فصل اراک که در مر کز شهر است؛ بازار اراک و مدرسه سپهسالار و کاروانسراهای بازار اراک نیز از مکانهای تاریخی و دیدنی این شهر است.
مجموعه بازار تاریخی اراک
یکی از بناهای نخستین در شهر اراک است که بنای اولیه این بازار را سپهدار اعظم، حاکم وقت اراک که نام مسجد و مدرسه‌ای در بازار نیز به نام اوست در اوایل قرن ۱۳ گذاشت.
بنای مجموعه بزرگ بازار اراک شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب انبارها، گذرها و کاراوانسراها در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی سلطان‌آباد(نام قدیم اراک) بنیان گذاشته شد.
مدرسه سپهدار که الان به نام حوزه علمیه امام خمینی(ره) تغییر نام داده است در این بازار وجود دارد. این مدرسه دارای مسجد و آب انبار و یک صحن بزرگ و همچنین یک حوض سنگی است و حیاط مدرسه از پشت بام بازار کاملاً در دید است.
یکی دیگر از مکانهای موجود در بازار اراک موزه صنایع دستی استان مرکزی است که در یکی از گذرها و در خانه‌ای قدیمی و تاریخی به نام خانه حسن‌پور قرار گرفته است.
غار سفیدخانی اراک
این غار در ۱۸ کیلومتری جنوب شهرستان اراک در کوه سفیدخانی واقع شده است که در دامنه این رشته کوه چشمه‌های آب فراوانی وجود دارد که معروف‌ترین آنها چشمه چپقلی است.
از زیبایی‌های غار«وجود دودکش جن» است که در دهانه غاربه‌صورت تنوره دیده می‌شود همچنین وجود یک چاله بزرگ آب و ستون‌های استالاکتیتی فراوان و زیبا از دیگر جاذبه‌های غار سفیدخانی است.
استان مرکزی شهرستان‌های دیگری نیز در خود جای داده است که به‌صورت اجمال به آن اشاره می‌کنیم.
آشتیان
آشتیان در شمال شرقی اراک و در دامنه ارتفاعات کوه‌های مرکزی استان واقع شده و از مناطق قدیمی است. مردم این شهر قبل از فتح اسلام زردشتی بوده‌اند و ۱۶ آتشکده داشته که مهمترین آنها آتشکده‌وره بوده است.
بقعه هفتاد و دوتن، امامزاده عبدالله(ع) و خانه عبدالعظیم، روستای ساروق از جمله مناطق دیدنی این شهر است.
تفرش
تفرش در شمال شهرستان اراک و فراهان در دشت کاملا مسطح قرار گرفته و قدمتی دیرینه دارد که آرامگاه حسابی یکی از این بناهاست.
آب انبار بلور، مناره مسجد شش ناو، چشمه‌آب‌معدنی‌گراو، غار عین‌هو، مسجد تاریخی، مسجد شش ناو، بقعه ابوالعلا، امامزاده ابوالقاسم، امامزاده احمد، امامزاده قاسم، امامزاده هادی، امامزاده عاقب، گنبد بی بی، امامزاده محمد در این شهرستان قرار دارد.
خمین
برای نخستین بار نام خمین(خمیهن) در کتاب هزار ساله تاریخ پیامبران و شاهان آمده است که جایگاه خوب یا سرزمین مقدس معنی می‌دهد.
مؤلف کتاب قم اعتقاد دارد که شهربانو نامی(دختر موبدان) در دوران قبل از اسلام این شهر را بنا کرده است. از تاریخ خمین در روزگار گذشته اطلاعی در دست نیست. از آثار قبل از اسلام آن می‌توان به آثار قنوات و کاریزها و آتشکده معروف خمین اشاره کرد.
معروفیت خمین با نام رهبر راحل انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) ارتباط مستقیم دارد. این شهر محل زندگی کودکی و جوانی حضرت امام بوده؛ لذا خانه پدری ایشان به یک اثر تاریخی و مهم تبدیل شده است.
به جز بیت حضرت امام خمینی(ره)، عمارت‌سالارمحتشم، شبستان مسجد خمین، امامزاده عبدالله(ع)، امامزاده یوجان(ع)، امامزاده ابوطالب(ع) نیز در این شهرستان قرار دارد.
ساوه
ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است. تپه باستانی ساسانی آسیاباد(اسیرآباد) در مجاورت شهر، همچنین تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی هریسان، خرم‌آباد، آوه و امثالهم نشانگر قدمت این شهر است.
ورود حضرت معصومه(س) به ساوه در راه سفر به خراسان و بیماری ایشان در ساوه نخستین رویدادی است که در تاریخ اوایل دوران اسلامی این شهر ذکر شده است. رونق و آبادانی شهر ساوه در روزگار سلجوقیان به اوج خود رسید و ساوه به مرکز سران قبایل متحد سلجوقی که لقب اتابک داشتند تبدیل شد.
مسجد جامع ساوه یکی از جادبه‌های گردشگری این شهر است.
مسجد میدان، امامزاده هارون، امامزاده ابورضا، امامزاده اسحاق، امامزاده سلیمان، امامزاده اسماعیل، بقعه بی‌بی شرف، بقعه پیرپیغمبر، امامزاده عبدالله، بوئین‌زهرا، امامزاده حسن در این شهر قرار دارد.
چشمه آبگرم محلات
چشمه شفا، چشمه سلیمانی، چشمه حکیم، رودخانه قم رود، سرچشمه محلات، غارآزادخان، غار شاه بلبل، غارسوراخ گاو، غاریکه چاه، ناحیه محلات، روستای نیمور، جنگل سرچشمه از جاذبه‌های محلات است.
مسجد جامع تفرش
مسجد جامع در روستای قدیم ترخوران و شهر جدید تفرش در استان مرکزی واقع شده است. بنای اولیه این مسجد، از آثار دوره سلجوقی است که در دوره‌های بعد، تغییرات و الحاقاتی بدان صورت گرفته است. بنای اصلی مسجد، گنبدخانه‌های هشت ضلعی به قطر ۱۲ و ارتفاع حدود ۱۴ متر است که در هشت ضلع آن، شاه‌نشینی هر یک به دهانه ۳ و عرض ۱ متر ساخته شده است.
بنای اصلی مسجد، گنبدخانه‌های هشت ضلعی به قطر ۱۲ و ارتفاع حدود ۱۴ متر است که در هشت ضلع آن، شاه‌نشینی هر یک به دهانه ۳ و عرض یک متر ساخته شده است. پوشش داخلی بنا بیضوی و پوشش خارجی آن کلاهخوری با گردنی استوانه‌های بلند از آجر است. سطوح داخلی بنا، آجری و فاقد تزئین است.
در جهت شمالی گنبدخانه ایوانی از الحاقات دوره صفوی به دهانه ۷ و عمق ۵ و ارتفاع ۹ متر قرار دارد. در دو جانب گنبدخانه شبستانی طاق و چشمه‌پوش برفراز پایه‌هایی چندضلعی از آجر است که در قرن اخیر ساخته شده است. در سردرب صحن، از محوطه یاد شده، ایوان به دهانه ۵، عمق ۴ و ارتفاع ۷ متر با پوشش مقرنس گچی و جدار سفیدکاری است که در سال ۱۲۷۷هـ.ق بنا شده است.
درب یا کار پوشش ایوان، کتیبه‌های به خط نستعلیق و تاریخ ۱۲۷۷ هـ.ق بنا شده است. درب یا کار پوشش ایوان، کتیبه‌های به خط نستعلیق و تاریخ ۱۲۷۷ هـ.ق گچ‌بری شده است.
در جانب شمال باختری صحن مسجد مناره‌های به قطر ۳ و ارتفاع ۲۰ متر از آثار دوره سلجوقی قرار گرفته است. سطوح مناره ساده است و تنها به قسمت انتهای آن تزئینات آجری و کتیبه‌های گلوبندی به خط کوفی مشجر از آجر وجود دارد.
بالای مناره، مأذنه جدیدی بر پا کرد‌اند. در کنار مسجد، حسینیه و خانقاهی قدیمی با درب‌های ارسی و طاقی تیر و تخته پوش و ستون‌هایی از تیرهای قطور قرار دارد.
Loading ...